Baza wiedzy

Odpowiedzialność pracodawcy za wypadek przy pracy

Prawniczka Joanna Szymanowska | 29.11.2021

odpowiedzialność pracodawcy za wypadek przy pracy

Do wypadku w pracy może dojść praktycznie w każdej branży. O ile czasami jest to efekt Twoich niedopatrzeń, to zdarza się także, że przyczyna tkwi w niedopełnieniu obowiązków przez pracodawcę. W takiej sytuacji możesz dopilnować, by poniósł on konsekwencje swoich zaniedbań. Odpowiedzialność pracodawcy za wypadek przy pracy nie ogranicza się przy tym do wypłaty odszkodowania. 

Odpowiedzialność karna pracodawcy za wypadek w pracy – kiedy ma miejsce?

Jeśli do zdarzenia doszło z winy pracodawcy, to może on ponieść odpowiedzialność karną i to na podstawie aż dwóch przepisów.

Pierwszy przypadek wiąże się z zaniedbaniem kwestii BHP. Jeśli uda się ustalić, że wypadek przy pracy rzeczywiście był efektem niedopełnienia takich obowiązków, to pracodawca będzie odpowiadać na podstawie art. 220 § 1 Kodeksu karnego. Zgodnie z tym przepisem:

Kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Jeśli natomiast pracodawca narażał Twoje życie lub zdrowie, będąc świadomym zagrożenia, to zastosowanie znajdzie art. 160 Kodeksu karnego, który wskazuje, że:

Kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Warto też dodać, że w obu tych przypadkach – tj. zarówno gdy pracodawca odpowiada na podstawie art. 220, jak i 160 Kodeksu karnego – może ponieść taką odpowiedzialność również, gdy działał nieumyślnie. Przepisy przewidują jednak w tym przypadku łagodniejszą karę: grzywnę, karę ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 1 roku.

Odpowiedzialność cywilna za wypadek przy pracy – kiedy przysługuje Ci odszkodowanie od pracodawcy?

Odpowiedzialność pracodawcy za wypadek przy pracy może jednak dotyczyć także odpowiedzialności cywilnej, czyli przede wszystkim wypłaty odszkodowania.

Obowiązują tu jednak konkretne zasady. Po pierwsze, odszkodowanie od pracodawcy po wypadku w pracy jest świadczeniem uzupełniającym. Oznacza to, że w pierwszej kolejności zawsze występujesz po jednorazowe odszkodowanie z ZUS. Dopiero gdy uzyskana kwota okaże się niewystarczająca, możesz zgłosić się do pracodawcy.

Co więcej, sam fakt, że odszkodowanie z ZUS będzie mniejsze niż wysokość rzeczywiście poniesionych przez Ciebie szkód (np. kosztów leczenia), wcale nie oznacza, że pracodawca wypłaci Ci odszkodowanie. Jest jeszcze drugi warunek – wypadek w pracy musi być wynikiem niedopełnienia przez pracodawcę ciążących na nim obowiązków.

Wypadek w pracy a odszkodowanie

Załóżmy jednak, że zgłaszasz się po świadczenie z ZUS. Jest ono za niskie w porównaniu do poniesionych przez Ciebie szkód i uważasz, że pracodawca ponosi odpowiedzialność za wypadek przy pracy. Jak w tej sytuacji za wypadek przy pracy uzyskać odszkodowanie od pracodawcy? Zgodnie z jedną z podstawowych zasad prawa cywilnego ciężar dowodu spoczywa na tym, kto wywodzi z danej czynności skutki prawne. Mówiąc prościej – to Ty musisz udowodnić, że odszkodowanie od pracodawcy Ci się należy. W praktyce spełnisz ten obowiązek, jeśli wykażesz:

  • odpowiedzialność pracodawcy za wypadek przy pracy (na zasadzie winy lub ryzyka)
  • poniesioną szkodę (uszczerbek na zdrowiu), w tym jej wysokość,
  • związek przyczynowy między wypadkiem a powstaniem szkody.

W zależności od tego, jaką pracę wykonujesz, odpowiedzialność pracodawcy za wypadek przy pracy będzie się kształtować na zasadzie winy lub ryzyka.

Odpowiedzialność na zasadzie winy oznacza, że pracodawca wypłaci Ci odszkodowanie, jeśli nie wypełnił ciążących na nim obowiązków związanych z wypełnieniem norm BHP (ponosi winę za wypadek). Obowiązki te zostały określone w X dziale, w art. 207- 237 Kodeksu pracy. Podstawą do wykazania winy pracodawcy będzie przede wszystkim sporządzony protokół powypadkowy.

Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka zachodzi natomiast, gdy pracodawca prowadzi przedsiębiorstwo „wprawiane w ruch za pomocą siły przyrody” (np. gazu, elektryczności, pary). Wtedy odpowiada za zdarzenie nawet, gdy nie ponosi za nie winy. Z odpowiedzialności może się zwolnić tylko w 3 przypadkach – gdy wykaże, że wypadek przy pracy miał miejsce wskutek:

  • siły wyższej (np. pożaru)
  • Twojej wyłącznej winy
  • wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Jaka jest wysokość odszkodowania za wypadek przy pracy?

Kwota odszkodowania za wypadek w pracy będzie uzależniona od wielu czynników. Znaczenie ma jednak przede wszystkim wielkość poniesionych przez Ciebie szkód oraz konsekwencje takiego wypadku.

Czasami całe zdarzenie pociągnie za sobą kosztowne i długotrwałe leczenie, ale równie dobrze może dojść do sytuacji, gdy stracisz możliwość wykonywania dotychczasowej pracy. Nieraz oznacza to, że pracodawca pokryje także koszty przekwalifikowania, a jeśli utracisz zdolność do zarobkowania (częściowo lub całkowicie) – będzie wypłacał Ci rentę.

Wypadek przy pracy a wina pracownika

Zdarza się jednak, że do wypadku przy pracy dochodzi nie ze względu na zaniedbania pracodawcy, ale z Twojej winy – np. z powodu nieprzestrzegania przez Ciebie zasad BHP albo wykonywania obowiązków zawodowych pod wpływem alkoholu. Wtedy nie przysługuje Ci odszkodowanie z funduszu wypadkowego.

W tym drugim przypadku (gdy podczas wypadku znajdujesz się pod wpływem alkoholu, substancji odurzających lub psychotropowych), tracisz prawo do odszkodowania już wtedy, gdy znacząco przyczynisz się do spowodowania wypadku (a więc nie musisz ponosić wyłącznej odpowiedzialności).

W pozostałych sytuacjach (niedbalstwo, nieprzestrzeganie zasad BHP) prawo do odszkodowania tracisz, gdy ponosisz wyłączną winę za wypadek. Jeśli więc tylko przyczynisz się do wypadku, pieniądze wciąż będą Ci się należeć. Wypłacona kwota zostanie jedynie odpowiednio zmniejszona, w zależności od stopnia Twojego przyczynienia.

Odpowiedzialność pracodawcy za wypadek przy pracy – podsumowanie

  1. Za wypadek przy pracy pracodawca może ponosić odpowiedzialność karną i cywilną.
  2. Odpowiedzialność karna wynika z nieprzestrzegania zasad BHP (art. 220 KK) lub narażania Cię na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 160 KK). W obu tych przypadkach przewidziano karę do 3 lat pozbawienia wolności.
  3. Odpowiedzialność cywilna związana jest natomiast z wypłatą odszkodowania. Pieniądze od pracodawcy przysługują Ci jednak dopiero, gdy wcześniej otrzymasz jednorazowe odszkodowanie z ZUS-u i kwota ta będzie niewystarczająca. Co więcej, musisz też udowodnić odpowiedzialność pracodawcy za wypadek przy pracy,
  4. Gdy wyłączną przyczyną wypadku było umyślne lub wynikające z rażącego niedbalstwa naruszenie przez Ciebie przepisów ochrony życia i zdrowia, odszkodowanie Ci nie przysługuje. Podobnie sprawa wygląda, gdy będąc pod wpływem alkoholu, środków odurzających lub psychotropowych, w znaczącym stopniu przyczynisz się do wypadku.

Zobacz inne artykuły, które mogą Cię zainteresować:

odszkodowanie za wypadek przy pracy

Baza wiedzy

Kiedy pracownikowi przysługuje odszkodowanie za wypadek przy pracy?

Nawet przy zachowaniu ostrożności i przestrzeganiu zasad BHP może dojść do wypadku przy pracy. Jeśli w rezultacie poniesiesz szkodę, przysługują Ci konkretne roszczenia.

wypadek przy pracy odszkodowanie od pracodawcy

Baza wiedzy

Wypadek przy pracy a odszkodowanie od pracodawcy

Za wypadek przy pracy możesz otrzymać nie tylko świadczenie z ZUS, ale czasem i odszkodowanie od pracodawcy. Wypłaci Ci je jednak tylko przy spełnieniu kilku dodatkowych warunków. Kiedy w takim razie otrzymasz pieniądze w ramach OC pracodawcy  i co poza odszkodowaniem Ci przysługuje?

jednorazowe odszkodowanie z ZUS za wypadek przy pracy

Baza wiedzy

Jednorazowe odszkodowanie z ZUS za wypadek przy pracy

Jeśli dojdzie do wypadku przy pracy swoje roszczenia możesz kierować nie tylko do pracodawcy. Przysługuje Ci także jednorazowe odszkodowanie z ZUS. Aby je otrzymać, musisz jednak spełnić kilka wymogów.

Do kiedy można zgłosić wypadek w pracy?

Żaden przepis nie wprowadza maksymalnego terminu na zgłoszenie wypadku przy pracy. Wiadomo tylko, że masz zrobić to niezwłocznie, o ile pozwala na to Twój stan zdrowia.

Jak uzyskać odszkodowanie po wypadku w pracy?

Aby otrzymać odszkodowanie za wypadek przy pracy, najpierw zgłoś całe zdarzenie pracodawcy. Po zakończeniu leczenia i rehabilitacji możesz wystąpić po świadczenie do ZUS-u. Jeśli uzyskana kwota okaże się niewystarczająca, a jednocześnie do wypadku doszło z winy pracodawcy, możesz domagać się, by to on zapłacił Ci brakującą sumę.

Skontaktuj się
z nami i rozpocznijmy współpracę

Skontaktuj się