Baza wiedzy

Czy każde niedopatrzenie ze strony lekarza uprawnia Cię do odszkodowania, czyli czym jest błąd medyczny i jakie są jego rodzaje?

Prawniczka Joanna Szymanowska | 27.11.2021

błąd medyczny

Zaniedbania ze strony lekarzy, pomyłki przy podaniu leku czy problemy organizacyjne – wszystkie te sytuacje mogą mieć negatywny wpływ na Twoje zdrowie. Ale czy każdy taki przypadek to od razu błąd medyczny i czy zawsze należy Ci się odszkodowanie? Niestety niekoniecznie.

Błąd medyczny – co to takiego, czyli jaka jest jego definicja?

Skoro odszkodowanie należy Ci się tylko za błąd medyczny, a nie każda pomyłka ze strony lekarza, pielęgniarki czy innego pracownika mieści się w tej kategorii, trzeba zacząć od wyjaśnienia, co kryje się pod tym pojęciem. Czym w takim razie jest błąd medyczny?

Nigdzie nie znajdziesz jednej, konkretnej definicji. Jedno natomiast jest pewne – aby taki błąd w ogóle miał miejsce, łącznie muszą wystąpić 3 elementy:

  • zawinione postępowanie (działanie lub zaniechanie) osoby zatrudnionej w placówce medycznej,
  • szkoda powstała po Twojej stronie – np. dłuższe leczenie przyczyniające się do niższego zarobku i dodatkowych kosztów,
  • związek przyczynowo-skutkowy między winą a szkodą.

Można więc przyjąć, że błędem medycznym będzie zawinione działanie pracownika medycznego, które doprowadziło do szkód u pacjenta. Wydaje Ci się to proste? Niestety nie do końca takie jest, o czym przekonasz się w dalszej części tekstu. Sprawy z pozoru kwalifikujące się jako błąd medyczny mogą wcale nie uprawniać Cię do odszkodowania. Samodzielne ustalenie, czy należą Ci się jakiekolwiek pieniądze, może być więc dużym wyzwaniem.

Błąd medyczny a błąd lekarski – czym się od siebie różnią?

Często naprzemiennie stosuje się dwa pojęcia: błąd medyczny i błąd lekarski. Nie są to jednak synonimy.

„Błędy medyczne” to szerokie i dość ogólne pojęcie. Może popełnić je właściwie każdy pracownik medyczny. Tym samym do zaniedbań kwalifikujących się jako błąd medyczny równie dobrze może dojść np. ze strony pielęgniarki, farmaceutki czy ratownika medycznego.

Co więcej, w kategorii błędów medycznych mieszczą się także takie sytuacje, za które nie da się przypisać odpowiedzialności konkretnej osobie. Zła organizacja szpitala doprowadziła do pomylenia kart pacjentów? To także błąd medyczny! W placówce nie zapewniono odpowiednich warunków sanitarnych? Należy Ci się odszkodowanie za zakażenie gronkowcem w szpitalu.

Błąd lekarski to natomiast po prostu specyficzny rodzaj błędu medycznego wyróżniony ze względu na osobę, która go popełniła. Oznacza to, że jeśli to akurat nieprawidłowe zachowanie lekarza doprowadziło do szkód po Twojej stronie, można mówić o błędzie  lekarskim.

Jakie są rodzaje błędów medycznych?

Błąd medyczny możesz podzielić na wiele kategorii.  Z Twojego punktu widzenia ma to niewielkie znaczenie – niezależnie od rodzaju błędu odszkodowanie otrzymasz na tych samych zasadach.

Taka klasyfikacja błędów medycznych idealnie obrazuje natomiast, jak bardzo obszerne jest to pojęcie. Tak naprawdę na każdym etapie leczenia może dojść do zaniedbań ze strony pracowników szpitala lub samej placówki.

Błąd diagnostyczny

Polega na postawieniu nieprawidłowej diagnozy. Może to być wynik nieprzeprowadzenia niezbędnych badań lub błędnego zinterpretowania ich wyników. To z kolei prowadzi do:

  • nierozpoznania choroby (czyli, mówiąc kolokwialnie, stwierdzenia, że „nic Ci nie jest”),
  • pomylenia choroby z inną,
  • rozpoznania choroby, której nie ma.

Błąd terapeutyczny

Najczęściej wiąże się z niedopatrzeniami już na etapie diagnozy. W końcu jeśli lekarz uzna, że cierpisz na chorobę, której nie masz, podejmie też i niewłaściwe leczenie. Z drugiej strony zdarza się także, że wprawdzie sama diagnoza jest prawidłowa, ale metoda leczenia już nie – np. doktor przepisuje leki, które pogarszają Twój stan zdrowia.

Przykładem błędu terapeutycznego będą więc m.in. sytuacje gdy:

  • otrzymujesz leki uznawane za nieskuteczne,
  • lekarz kieruje Cię na zbędny zabieg,
  • dostajesz złą dawkę leku,
  • przeprowadzana jest operacja mimo istnienia przeciwwskazań,
  • lekarz kontynuuje poród siłami natury, choć występują bezwzględne podstawy do wykonania cesarskiego cięcia.

Błąd rokowania (prognozy)

Ten błąd najczęściej łączy się z błędem diagnostycznym lub terapeutycznym. Lekarz stawia nieprawidłową diagnozę (np. stwierdza nowotwór, którego nie masz) i oznajmia, że zostało Ci X lat życia albo masz Y % szans na wyzdrowienie.

Błąd organizacyjny

Błąd związany z niedopatrzeniami na etapie logistycznym, jak na przykład:

  • niezapewnienie zapasu krwi,
  • niespełnienie wymogów sanitarnych (np. prowadzące do zakażenia gronkowcem w szpitalu),
  • nieprawidłowe prowadzenie dokumentacji medycznej,
  • brak sprawnego sprzętu medycznego.

Błąd techniczny

Zdarza się, że diagnoza jest trafna, sposób leczenia także, ale problemy pojawiają się na etapie realizacji zaleceń lekarza – dochodzi do zaniedbań albo błędnego stosowania się do zaleceń. To właśnie błąd techniczny. Będzie nim na przykład:

  • podanie złej grupy krwi,
  • pozostawienie w ciele pacjenta ciała obcego,
  • pomylenie zakresu zabiegu (np. amputowanie złej nogi),
  • pomylenie tożsamości pacjentów.

Błąd informacyjny

Zgodnie z przepisami masz prawo do informacji o swoim stanie zdrowia, rozpoznaniu i proponowanych możliwościach diagnozy i leczenia. Jeśli lekarz nie wywiąże się z tych obowiązków – np. nie poinformuje Cię o zaleceniu przeprowadzenia dodatkowych badań diagnostycznych albo ryzyku związanym z podjęciem danej terapii – także popełnia błąd medyczny.

Odpowiedzialność lekarza za błąd medyczny – kiedy ma miejsce?

Po wszystkich tych wiadomościach wstępnych możemy już przyjrzeć się wszystkim 3 elementom, które pozwalają na stwierdzenie błędu medycznego – szkodzie, winie i związku przyczynowo-skutkowemu.

Szkoda

W przypadku błędów medycznych szkoda to przede wszystkim uszczerbek na zdrowiu, który pociąga za sobą konsekwencje materialne – konieczność zakupu drogich leków, podjęcia rehabilitacji, utrata dochodu czy potrzeba przystosowania mieszkania do Twoich potrzeb.

Poza tym błędy i zaniedbania mogą powodować także niepotrzebny ból i cierpienie – np. strach o własne zdrowie albo konieczność pogodzenia się z utratą perspektyw na odzyskanie pełnej sprawności. Jest to tzw. szkoda niemajątkowa.

Zdarza się jednak, że choć działania lub zaniechania personelu medycznego nie były prawidłowe, to nie spowodowały szkody (ani materialnej, ani niemajątkowej) i wtedy odszkodowanie Ci się nie należy. Podobnie sprawa wygląda, gdy szkoda wprawdzie miała miejsce, ale pracownikowi medycznemu nie można przypisać winy.

Wina

Personel medyczny ma podjąć wszelkie możliwe działania, by Cię wyleczyć, ale nie zawsze jest to możliwe. Właśnie dlatego o odpowiedzialności można mówić tylko w razie wystąpienia winy. A tę rozumie się jako:

  • niezgodność działania z określonymi regułami postępowania – czyli naruszenie reguł postępowania wynikających z wiedzy medycznej i doświadczenia życiowego,
  • niedbalstwo – działanie bez wymaganej staranności.

W skrócie można więc powiedzieć, że jeżeli pracownik medyczny działał zgodnie z aktualnym stanem wiedzy i z należytą starannością, to nawet jeśli doznasz szkód, nie można mówić o błędzie medycznym.

Związek przyczynowy między winą a szkodą

Zawinione działanie musi prowadzić do szkody, a wbrew pozorom to wcale nie jest oczywiste.

Przykład 1.: Wyobraź sobie, że bliska Ci osoba zgłasza się do szpitala. Po przeprowadzeniu badań lekarz odsyła ją do domu. Po kilku dniach chory jednak z powrotem pojawia się w placówce. Okazuje się, że ma nowotwór w ostatnim stadium. Niedługo później umiera. Czy oznacza to, że możesz pozwać szpital za niedopatrzenia?

Nie! Wprawdzie lekarz nie zdiagnozował nowotworu. Prawdopodobnie można więc uznać, że nie postępował zgodnie z przyjętymi standardami. Ale to nie jego zaniedbanie doprowadziło do śmierci. Ze względu na zaawansowane stadium choroby diagnoza nic by nie zmieniła. Nie ma więc związku między winą a szkodą, a co za tym idzie – nie masz prawa do odszkodowania.

Przykład 2.: przychodzisz do lekarza z niepokojącymi objawami. Przeprowadza on szereg niezbędnych badań i w rezultacie dowiadujesz się, że nie masz powodów do zmartwień. Z ulgą wracasz do domu, ale po kilku miesiącach okazuje się, że objawy były skutkiem rozwijającego się nowotworu, którego lekarz nie zdiagnozował.

Czy w takim razie popełnił błąd medyczny? Jeśli przeprowadził wszystkie zalecane w tym przypadku badania i wykorzystał zdobytą wiedzę (postępował zgodnie z aktualnym stanem wiedzy medycznej i należytą starannością), to błędu nie popełnił.

Czego możesz się domagać w związku z błędem medycznym? Odszkodowanie za błąd medyczny i inne roszczenia

W Twoim przypadku występują wszystkie opisane elementy? W takim razie masz prawo zgłosić konkretne roszczenia!

Przede wszystkim możesz się domagać odszkodowania za błąd medyczny. Powinno ono pokryć straty i koszty związane z jego wystąpieniem – np. wynikające z dodatkowych wydatków na leczenie, rehabilitację czy specjalistyczny sprzęt. Co dokładnie obejmuje odszkodowanie za błąd medyczny i jak je uzyskać – możesz dowiedzieć się z osobnego wpisu całkowicie poświęconego temu tematowi.

Oprócz samego odszkodowania zwykle możesz domagać się także zadośćuczynienia, które wynagrodzi Ci szkodę niemajątkową – ból, cierpienie i doznane krzywdy. Takie prawo przysługuje Ci także, jeśli bliska osoba zmarła wskutek błędu medycznego.

Jeśli natomiast utracisz (całkowicie lub częściowo) zdolność do pracy zarobkowej, zwiększą się Twoje potrzeby lub zmniejszą widoki na przyszłość, masz prawo również do renty.

Jak wygląda odpowiedzialność lekarza za błędy lekarskie?

Jeśli już lekarz popełnił błąd medyczny (lekarski), to pewnie zastanawiasz się, w jaki sposób pociągnąć go do odpowiedzialności. Właściwie jest to możliwe w oparciu aż o 3 różne drogi.

Po pierwsze, możesz dochodzić swoich roszczeń w drodze postępowania cywilnego. To właśnie rozwiązanie, w ramach którego masz szansę otrzymać odszkodowanie za błąd medyczny, zadośćuczynienie i inne dodatkowe świadczenia (np. rentę). Oczywiście wszystko pod warunkiem, że udowodnisz winę lekarza, szkodę i związek przyczynowy między nimi.

Poza tym lekarz może odpowiadać w procesie karnym, jeśli jego zachowanie da się zakwalifikować jako przestępstwo. Najczęściej będzie on odpowiadał z takich artykułów jak:

  • 155 kk – nieumyślne spowodowanie śmierci,
  • 156 kk – spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
  • 160 § 3 kk – narażenie na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

Co więcej, lekarz może też ponieść odpowiedzialność w ramach postępowania dyscyplinarnego przed sądem lekarskim. Ten może go ukarać na kilka sposobów, m.in. czasowo odbierając mu prawo do wykonywaniu zawodu czy nakładając karę pieniężną.

Błąd medyczny – podsumowanie

  1. Błąd medyczny to zawinione postępowanie (działanie lub zaniechanie) osoby zatrudnionej w placówce medycznej, które prowadzi do powstania po Twojej stronie szkód.
  2. Pojęcie to odnosi się nie tylko do błędów popełnionych przez lekarzy, ale dotyczy także farmaceutów, pielęgniarek czy ratowników medycznych, a nawet może się wiązać ze złym funkcjonowaniem całej placówki. Właśnie dlatego błąd medyczny to nie to samo co błąd lekarski. Ten drugi odnosi się wyłącznie do zaniedbań popełnianych przez lekarzy.
  3. Błędy medyczne można podzielić na diagnostyczne, terapeutyczne, rokowania, organizacyjne, techniczne i informacyjne.
  4. Jako osoba poszkodowana w wyniku błędu medycznego masz prawo do odszkodowania, a w wielu przypadkach także do dodatkowych świadczeń, takich jak zadośćuczynienie i renta.

Zobacz inne artykuły, które mogą Cię zainteresować:

odszkodowanie za błąd medyczny

Baza wiedzy

Odszkodowanie za błąd medyczny – kiedy możesz je otrzymać?

Nieprawidłowości w funkcjonowaniu szpitala, pomyłki pielęgniarek, położnych i lekarzy – to wszystko przypadki, w których można mówić o błędach medycznych. Jako osobie poszkodowanej należy Ci się w takiej sytuacji odszkodowanie.

odszkodowanie za zakażenie gronkowcem w szpitalu

Baza wiedzy

Odszkodowanie za zakażenie gronkowcem w szpitalu

Zdarza się, że po wyjściu ze szpitala dostrzegasz nowe objawy, a Twój stan zdrowia zamiast się polepszyć – tylko się pogarsza. Może to być skutek zakażenia gronkowcem. Jeśli okaże się, że te przypuszczenia się sprawdziły, możesz otrzymać odszkodowanie.

odszkodowanie od szpitala za złą diagnozę

Baza wiedzy

Kiedy przysługuje Ci odszkodowanie od szpitala za złą diagnozę?

Medycyna stale się rozwija, a placówki dysponują coraz lepszym sprzętem. To jednak wcale nie gwarantuje, że otrzymasz trafną diagnozę. Wciąż zdarza się, że lekarz nie wykrywa choroby albo źle interpretuje objawy. Czy w takiej sytuacji zawsze należy Ci się odszkodowanie od szpitala za złą diagnozę? Wbrew pozorom niekoniecznie.

Jak uzyskać odszkodowanie za błąd lekarski (medyczny)?

Odszkodowanie możesz otrzymać na dwa sposoby – w ramach postępowania przed Wojewódzką Komisją do Spraw Orzekania o Zdarzeniach Medycznych lub na drodze sądowej. Pierwsze rozwiązanie jest prostsze i mniej czasochłonne, jednak to właśnie dzięki złożeniu pozwu jesteś w stanie wywalczyć najwyższe kwoty.

Czy błąd lekarski ulega przedawnieniu?

Co do zasady o odszkodowanie za błąd lekarski możesz ubiegać się w ciągu 3 lat od momentu, w którym dowiesz się o szkodzie. Jeśli jednak taki błąd medyczny jest wynikiem przestępstwa, termin wydłuża się do 20 lat.

Jak udowodnić błąd w sztuce lekarskiej?

Aby udowodnić błąd w sztuce lekarskiej, zadbaj przede wszystkim o zgromadzenie dokumentacji medycznej. Znaczenie będą mieć także inne dowody, takie jak zeznania świadków czy dowód z opinii biegłego. Musisz wykazać, że lekarz swoim zawinionym działaniem doprowadził do powstania po Twojej stronie szkód.

Błędy lekarskie – gdzie szukać pomocy?

Samodzielne uzyskanie odszkodowania za błędy lekarskie może być trudne, bo potrzebna jest tu wiedza z zakresu medycyny oraz prawa. Możesz jednak skorzystać z pomocy prawnika, który przeprowadzi Cię przez cały ten proces. Pamiętaj jednak, by wybierać kancelarię specjalizującą się w sprawach z zakresu błędów lekarskich.

Błąd medyczny a błąd lekarski – czym się różnią?

Błąd medyczny to postępowanie sprzeczne z aktualną wiedzą medyczną, dostępnymi metodami rozpoznawania i leczenia, etyką zawodową, należytą starannością oraz powszechnie uznawanymi zasadami ostrożności, które prowadzi do szkód po stronie pacjenta. Błąd lekarski jest natomiast rodzajem błędu medycznego popełnionego przez lekarza.

Skontaktuj się
z nami i rozpocznijmy współpracę

Skontaktuj się