Upadłość konsumencka – co to takiego i jak wygląda proces oddłużania?

Jeśli nie jesteś w stanie spłacać długów, odsetki rosną i nie widzisz perspektyw na poprawę swojej sytuacji, być może zdarzyło Ci się już spotkać z takim pojęciem jak „upadłość konsumencka”. Nie ma jednak co ukrywać – od razu kojarzy się ono z bankructwem oraz utratą całego majątku. A jak to wygląda w praktyce? Jakie korzyści przyniesie Ci upadłość konsumencka i przede wszystkim – co to takiego?

Upadłość konsumencka – co to takiego?

Mówiąc w największym skrócie, upadłość konsumencka to proces, który ma umożliwić Ci wyjście z długów. Nie oznacza to jednak wcale, że po ogłoszeniu upadłości będziesz spłacać wszystkie zaległe zobowiązania. Wręcz przeciwnie – w wielu przypadkach przynajmniej część z nich zostanie umorzona.

Dzieje się tak dlatego, że głównym celem upadłości konsumenckiej jest oddłużenie osoby fizycznej, czyli w tym wypadku Ciebie. Całe postępowanie ma więc przede wszystkim pozwolić Ci wyjść z długów. Oczywiście potrzeby samych wierzycieli nie są ignorowane. W toku całego procesu odzyskają oni możliwie największe kwoty, ale nigdy kosztem oddłużenia Ciebie.

Kto może ogłosić upadłość konsumencką?

Na tym etapie wiesz już, czym jest upadłość konsumencka. Pozostała jeszcze drugie podstawowe pytanie – kto może się na nią zdecydować?

„Upadłość konsumencka” – co to oznacza? Jak wynika z samej nazwy – jest to upadłość dotycząca konsumentów. A pod tym pojęciem kryje się osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.

Z tego rozwiązania możesz więc skorzystać, jeśli nie jesteś przedsiębiorcą. Od 2020 roku na tych samych zasadach upadłość ogłosisz także jako osoba z jednoosobową działalnością gospodarczą. Jest jednak jeszcze jeden dodatkowy warunek – musisz znajdować się w stanie niewypłacalności, a więc nie być w stanie regulować swoich zobowiązań.

Na czym polega upadłość konsumencka?

Znasz już pewne ogólne założenia. Wiesz więc, czym jest upadłość konsumencka (przynajmniej w bardzo ogólnym rozumieniu). Ale jak to wygląda w praktyce? Całość można podzielić na kilka etapów.

Zanim jednak do tego przejdziemy, musisz wiedzieć, że do ogłoszenia upadłości należy się przygotować. Najlepiej więc jeszcze przed podjęciem jakichkolwiek kroków skontaktuj się z doświadczonym prawnikiem. Dzięki temu dowiesz się, czy w ogóle w Twoim przypadku upadłość jest najlepszym rozwiązaniem, a przede wszystkim – jak wpłynie na kwestie Twojego majątku i co ewentualnie możesz zrobić, by nie stracić wszystkiego, co do Ciebie należy.

Etap 1.

Załóżmy jednak, że po konsultacji z doświadczonym prawnikiem i postanawiasz ogłosić upadłość. W takiej sytuacji wypełniasz wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Musisz złożyć go we właściwym sądzie i wtedy pozostaje Ci już tylko czekać.

Etap 2.

Zwykle czas oczekiwania wyniesie kilka miesięcy. Wtedy sąd wyda postanowienie o ogłoszeniu upadłości i rozpocznie się etap 2., który można też nazwać właściwym postępowaniem upadłościowym.

To moment ustalenia przyczyn ogłoszenia upadłości, sporządzenia listy wierzycieli i spieniężenia masy upadłości (Twojego majątku). Na koniec ustalany jest plan spłaty.

Etap 3.

Pozostaje Ci już tylko regulować swoje zobowiązania według planu spłaty ustanowionego w etapie 2. Może to trwać od kilkunastu miesięcy do kilku lat – w zależności od konkretnego przypadku. Po zrealizowaniu planu spłaty, nastąpi oddłużenie. Oznacza to, że wszystkie pozostałe długi zostaną umorzone.

Bankructwo osoby fizycznej a ustalenie planu spłaty

Jednym z podstawowych elementów ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest ustalenie planu spłaty. Nie masz więc co liczyć, że sąd uzna Cię za osobę niewypłacalną, a potem po prostu umorzy wszystkie Twoje długi. Zwykle przynajmniej część z nich spłacisz w toku upadłości.

No dobrze, ale skoro upadłość konsumencka wiąże się z obowiązkiem spłaty, co to właściwie Ci da? Po co wypełniać jakiekolwiek wnioski i poddawać się ograniczeniom związanym ze stanem upadłości, jeśli tak czy tak masz te same długi?

Sytuacja tylko pozornie jest analogiczna. Zanim ogłosisz upadłość, znajdujesz się w miejscu, w którym Twoje długi się napiętrzają, do tego dochodzą odsetki, wierzyciele wysyłają kolejne pisma i być może nawet już pojawia się komornik. Nie widzisz jednak realnych szans na spłatę, bo długi przerastają Twoje możliwości finansowe.

Przy ustalaniu planu spłaty wysokość rat do zapłaty dostosowana jest natomiast do Twojej sytuacji finansowej. Oznacza to, że rzeczywiście jesteś w stanie regulować zobowiązania. Twój dług stopniowo się zmniejsza i już to samo w sobie daje Ci poczucie odzyskania kontroli nad własnym życiem.

Do tego dochodzi jeszcze wspomniane już umorzenie długów. Biorąc pod uwagę fakt, że plan spłaty ustalany jest co do zasady na maksymalnie 36 miesięcy, a raty są na tyle niskie, by odpowiadały Twojej sytuacji finansowej, nie uregulujesz w tym czasie całego długu. Nie ma to jednak dla Ciebie znaczenia. Pod warunkiem, że rzetelnie zrealizujesz plan spłaty i wywiążesz się z dodatkowych obowiązków, które nakładają na Ciebie przepisy, reszta długu zostanie umorzona.

I tyle – kilkanaście, czasem kilkadziesiąt miesięcy i już zyskujesz nowy, finansowy start. Bez długów, z czystą kartą.

Jak ogłosić upadłość konsumencką?

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej rozpoczyna się od złożenia wniosku do sądu. Co ważne, taki wniosek możesz wnieść nie tylko Ty jako niewypłacalny konsument. Takie prawo mają również Twoi wierzyciele.

W większości przypadków to jednak niewypłacalna osoba sama decyduje się na rozpoczęcie całego procesu oddłużenia. Staje więc przed koniecznością dowiedzenia się, jak napisać wniosek o upadłość konsumencką.

Jak już wiesz, przed podjęciem jakichkolwiek kroków, warto dokładnie przygotować się do całego procesu. Jeśli więc wcześniej skorzystasz ze specjalistycznej pomocy, to kancelaria pomoże Ci w przygotowaniu wniosku.

Gdy jednak z różnych powodów postanowisz jednak działać na własną rękę, możesz skorzystać z gotowego formularza. Musisz wskazać w nim m.in. wykaz swojego majątku, informacje na temat posiadanych środków pieniężnych, listę wierzycieli oraz dołączyć dowody na istnienie długów i niewypłacalność.

Konieczne będzie też opłacenie wniosku – tylko wtedy uznaje się go za złożonego prawidłowo i może podlegać rozpatrzeniu.

Jak długo trwa upadłość konsumencka?

Kolejne prawdopodobnie nurtujące Cię pytanie dotyczy czasu trwania całego procesu oddłużania. Niestety trudno tu o jedną, krótką odpowiedź. Znaczenie będzie mieć bowiem wiele czynników, przede wszystkim:

• ile sąd będzie rozpatrywał wniosek o ogłoszenie upadłości (może to trwać kilka tygodni albo miesięcy),
• jak długo potrwa właściwe postępowanie upadłościowe, a przede wszystkim spieniężanie masy upadłości,
• czy zostanie ustalony plan spłaty,
• a jeśli tak – to na jak długo.

Ta ostatnia kwestia jest szczególnie skomplikowana. Plan spłaty co do zasady ustala się na okres 12-36 miesięcy. Jeśli jednak sąd uzna, że Twoja niewypłacalność to efekt umyślnych działań albo rażącego niedbalstwa, czas spłacania zobowiązań znacznie się wydłuża. Wynosi wtedy minimum 36 miesięcy do nawet 7 lat.

Z drugiej strony może się okazać, że plan spłaty w ogóle nie zostanie ustalony. Stanie się tak, gdy zdaniem sądu nie będziesz w stanie (przejściowo lub trwale) spłacać jakichkolwiek długów. W efekcie dojdzie do:

• warunkowego umorzenia zobowiązań,
• umorzenia długów bez ustalania planu spłaty (już bezwarunkowo).

Jak więc widzisz, czas trwania upadłości konsumenckiej to skomplikowany temat.

Co daje upadłość konsumencka?

Na zakończenie ostatnia kwestia, czyli korzyści płynące z ogłoszenia upadłości. Pierwszą i najważniejszą z nich już znasz – możesz stopniowo wyjść z długów i wreszcie odzyskać kontrolę nad swoim życiem.

Odpowiedź na pytanie, dlaczego warto ogłosić upadłość konsumencką, to temat na osobny wpis. Nie będziemy więc w tym miejscu specjalnie się nad nią rozwodzić. Ograniczymy się tylko do konkretów.

Główne korzyści ogłoszenia upadłości konsumenckiej to zdecydowanie:

• możliwość wyjścia z długów,
• zawieszenie postępowań sądowych i egzekucyjnych na czas trwania upadłości,
• zakaz wszczynania nowych postępowań sądowych oraz egzekucyjnych w tym okresie,
• usunięcie Twoich danych z rejestru dłużników,
• brak naliczania dalszych odsetek,
• odzyskanie spokoju i poczucia kontroli nad własnym życiem.

Jeśli wciąż zastanawiasz się, czy warto ogłosić upadłość konsumencką, to musisz też wiedzieć, że obecnie zrobisz to na prostszych zasadach. Przepisy wprowadzone w 2020 roku zmieniły całą procedurę na Twoją korzyść.

Po pierwsze, nie bada się już przyczyn ogłoszenia upadłości na etapie rozpatrywania wniosku. Przed 2020 rokiem bankructwo osoby fizycznej ze względu na rażące niedbalstwo albo umyślne działanie odbierało możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Teraz jest jednak inaczej i taki czynnik wpływa jedynie na wydłużenie czasu spłaty długów.

Jakie są konsekwencje ogłoszenia upadłości konsumenckiej?

Po przeczytaniu wszystkich poprzednich akapitów możesz dojść do wniosku, że upadłość konsumencka to rozwiązanie idealne. Czy tak jest w rzeczywistości?

Ten tekst nie mógłby być rzetelny, gdyby pominięto w nim tak ważną kwestię, jak konsekwencje, które niesie za sobą upadłość konsumencka.

1. Twój majątek zostaje upłynniony – po ogłoszeniu upadłości Twój majątek staje się masą upadłościową. Od tej pory zarządza nim syndyk. Co więcej, dokonuje on upłynnienia majątku, by uzyskać jak największą kwotę na pokrycie kosztów postępowania i spłatę zobowiązań. Zamierzasz zaraz podpisać umowę kupna mieszkania, a jednocześnie rozważasz ogłoszenie upadłości? Nie jest to najlepsze połączenie, bo Twoja nieruchomość i tak prawdopodobnie zaraz zostanie sprzedana. M.in. właśnie dlatego warto skontaktować się z prawnikiem, nim złożysz wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
2. Tracisz swobodę zarządzania majątkiem – sprzedaż należących do Ciebie przedmiotów to jedna kwestia. Jeśli jednak w czasie realizowania planu spłaty otrzymujesz wynagrodzenie za pracę itd., nie będziesz mieć swobody decydowania, na co przeznaczyć te środki. Tą kwestia znów zajmie się syndyk.
3. Następuje ustanie wspólności majątkowej – jeśli masz męża lub żonę i do tej pory mieliście wspólność majątkową, po ogłoszeniu upadłości automatycznie się to zmieni. Co ważniejsze, zgromadzony przez was majątek wspólny wejdzie w skład masy upadłościowej, a więc zostanie spieniężony.
4. Nie będziesz mieć możliwości zawierania niektórych umów – nie możesz pogłębiać swoich zadłużeń. A to oznacza, że podczas trwania upadłości, nie będziesz mieć możliwości np. zaciągania kolejnych zobowiązań, zakupu nieruchomości itd.

Nie ma więc co ukrywać – oddłużanie nie jest proste. W czasie trwania całego procesu musisz zdobyć się na wiele wyrzeczeń. Ostatecznie jednak ten wysiłek się opłaci, bo kilka lat takiego stanu rzeczy to niewiele w porównaniu do perspektywy zaczynania z czystą kartą.