Baza wiedzy

Zwrot zabezpieczenia kredytu – kiedy przysługuje? na jakich zasadach?

Prawniczka Joanna Szymanowska | 21.12.2021

zwrot ubezpieczenia kredytu

Większość banków proponując klientowi kredyt, oferuje mu również jego ubezpieczenie. Zazwyczaj jest to opcja dobrowolna, coraz częściej jednak takie zabezpieczenie staje się wymogiem, który trzeba spełnić. W ten sposób banki zyskują dodatkowe zabezpieczenie, ale i dodatkowy zarobek. Klient może skorzystać z wybranego przez siebie ubezpieczyciela lub podpisać umowę w siedzibie banku z zaoferowanym przez instytucję towarzystwem. Taka konsolidacja usług kredytowych i ubezpieczeniowych nazywana jest bancassurance.

Jak zabezpieczane są kredyty?

Dla klientów podpisanie umowy z towarzystwem ubezpieczeniowym oznacza z jednej strony dodatkową ochronę, ale też generuje dodatkowe koszty. By nakłonić kredytobiorcę do asekuracji kredytu banki często oferują w zamian niższe oprocentowanie albo mniejszą prowizję. Jako kredytobiorca należy pamiętać, że zawsze istnieje opcja zrezygnowania z polisy oraz odzyskanie odpowiedniej części składki.

Najbardziej popularne rodzaje ubezpieczeń w przypadku kredytów to:

  • ubezpieczenie niskiego wkładu własnego – stosuje się je w przypadku kredytów hipotecznych i ma miejsce kiedy klient posiada niewielki wkład własny,
  • ubezpieczenie na życie – rodzaj ubezpieczenia grupowego, występuje w przypadku kredytów hipotecznych oraz konsumpcyjnych. Ten rodzaj zabezpieczenia gwarantuje spłatę pozostałej kwoty kredytu w sytuacji kiedy kredytobiorca umrze. W tym przypadku rodzina zmarłego lub bank muszą złożyć odpowiedni wniosek do banku, co pozwoli na wypłatę świadczenia. Wniosek trzeba poprzeć odpowiednimi dokumentami, m.in. aktem zgonu. Drugim rozwiązaniem w przypadku tego rodzaju kredytu jest stała kwota przekazywana po zgonie kredytobiorcy rodzinie oraz bankowi. Ta opcja występuje jednak rzadziej, ponieważ kwota ubezpieczenia jest zmienna i z czasem jest coraz mniejsza – tak samo jak suma zaciągniętego kredytu jest niższa z każdą ratą,
  • ubezpieczenie pomostowe – ubezpieczenie zawierane na rzecz banku, występuje w przypadku kredytów hipotecznych. Ubezpieczenie jest ważne do chwili wpisania hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości. Jeżeli klient nie spłaci zadłużenia w czasie od zawarcia umowy kredytowej do momentu wpisania hipoteki do ksiąg, następuje zwrot kredytu,
  • ubezpieczenie w przypadku inwalidztwa – ubezpieczenie grupowe, dotyczy kredytów hipotecznych i konsumpcyjnych. Jeżeli klient dozna trwałego uszczerbku na zdrowiu, który nie pozwala mu na kontynuowanie pracy, spłatę kredytu przejmuje ubezpieczyciel. Również w tym przypadku spłata kredytu jest dokonywana na wniosek klienta. Wraz z wnioskiem należy przedłożyć dokumenty, które potwierdzają inwalidztwo oraz wypadek, który je spowodował,
  • ubezpieczenie na wypadek utraty pracy – zazwyczaj ubezpieczenie grupowe, stosowane przy kredytach hipotecznych i konsumpcyjnych. W przypadku utraty pracy przez ubezpieczonego następuje spłata kilku kolejnych rat przez bank. Taki rodzaj zabezpieczenia występuje w sytuacji, kiedy kredytobiorca utracił pracę nie ze swojej winy i zazwyczaj dotyczy pracowników z umową o pracę na czas nieokreślony. Czasami ubezpieczenie dotyczy też osób z własną działalnością gospodarczą. Aby bank dokonał spłaty kilku rat kredytu klient musi złożyć odpowiedni wniosek, do którego należy dołączyć dokumenty potwierdzające zaistniałą sytuację, np. świadectwo pracy,
  • ubezpieczenie nieruchomości – jest ono zazwyczaj wymagane przez bank w przypadku kredytu hipotecznego. Budynek musi być ubezpieczony od ognia, zalania, nawałnicy lub innych zdarzeń losowych.

Podczas podpisywania umowy ubezpieczeniowej bank jest zobowiązany, aby przedstawić kredytobiorcy dokumenty, które informują go kiedy przysługuje mu wypłata od towarzystwa oraz kiedy może spotkać się z odmową. Powinny też znaleźć się tam informacje na temat tego, czy spłacona zostanie całość zobowiązania czy kilku rat. Należy pamiętać, że chociaż niektórzy kredytodawcy wymagają podpisania polisy ubezpieczeniowej, to nie jest to obowiązek wynikający z ustawy.

Kiedy można ubiegać się o zwrot ubezpieczenia kredytu?

Do takich sytuacji należy przede wszystkim wcześniejsza spłata zobowiązania. Jeżeli zawierając umowę ubezpieczeniową kredytobiorca uiścił całą kwotę z góry, to przysługuje mu prawo do odzyskania części składki ubezpieczeniowej za niewykorzystany okres.
Zgodnie z artykułem 813 Kodeksu Cywilnego:

Składkę oblicza się za czas trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela. W przypadku wygaśnięcia stosunku ubezpieczenia przed upływem okresu na jaki została zawarta umowa, ubezpieczającemu przysługuje zwrot składki za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej.

Prawo do zwrotu przysługuje też w sytuacji kiedy składka ubezpieczenia była spłacana co miesiąc, wraz z ratą kredytu. Po stronie banku leży obowiązek dokonania odpowiednich rozliczeń. Również do banku, a nie do ubezpieczyciela składamy odpowiedni wniosek.

Towarzystwo przelewa składkę bankowi, następnie kwota proporcjonalna do liczby dni, w których nie obowiązywała ochrona zostaje zwrócona klientowi. Instytucja ma obowiązek zwrócić niewykorzystaną kwotę na konto kredytobiorcy lub obniżyć kwotę zadłużenia.
Klient może też zrezygnować z ochrony ubezpieczeniowej w każdej chwili spłacania zobowiązania (zazwyczaj wraz z końcem miesiąca kalendarzowego). Aby rozpocząć proces należy pisemnie powiadomić bank. We wniosku muszą znaleźć się takie dane jak: imię, nazwisko, PESEL, miejsce zamieszkania, data urodzenia, numer polisy oraz numer umowy kredytowej. Należy również podać rachunek, na który bank ma wykonać zwrot. W przypadku niektórych instytucji taki wniosek można znaleźć na stronie internetowej. Przedawnienie w przypadku takich roszczeń wynosi 3 lata.

O prawie do ubiegania się o zwrot ubezpieczenia kredytu należy też pamiętać w sytuacji kiedy to bank wypowiedział umowę kredytową i skierował sprawę do windykacji.

Jakie są konsekwencje wycofania się z umowy ubezpieczeniowej?

Chociaż jak już wspomniano w artykule, klient w każdej chwili może rozwiązać umowę ubezpieczenia, to banki robią wszystko, aby uniknąć takiej sytuacji. Wycofanie się ponosi zazwyczaj za sobą konsekwencje ze strony banku. Z ich listą można się zapoznać czytając umowę kredytową – należy to zrobić przed podpisaniem umowy.

Do najczęstszych reperkusji należy zwiększenie marży lub oprocentowania. Niektóre banki posiadają nawet zapis, który pozwala im na zerwanie umowy. W zamian za umowę ubezpieczeniową często wymagane jest poręczenie osoby trzeciej. Dlatego właśnie przed zerwaniem umowy ubezpieczeniowej należy dokładnie przypomnieć sobie umowę i porozmawiać z doradcą bankowym.

Co zrobić w sytuacji, kiedy bank odmawia wypłaty kwoty ubezpieczenia?

Zgodnie z wyrokiem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 25 maja 2007 r. (sygn. akt XVII AmC 83/06), linia obrony jednego z ubezpieczycieli jest niezgodna z prawem. Chodzi o zapis, który mówi, że:

w przypadku odstąpienia od umowy ubezpieczenia lub jej wypowiedzenia przez którąkolwiek ze stron, składka za niewykorzystany okres ubezpieczenia podlega zwrotowi tylko wtedy, jeżeli w okresie ubezpieczenia nie nastąpiła wypłata odszkodowania lub towarzystwo nie jest zobowiązane do wypłaty odszkodowania.

Argumentacją sądu była niezgodność zapisu z art. 813 k.c. i zasadą, iż składkę oblicza się za czas trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela.

Taką samą argumentację przedstawił Rzecznik Ubezpieczonych, który stwierdził, że ,,jedyną przesłanką rozliczenia składki ubezpieczeniowej jest czas trwania ochrony ubezpieczeniowej.” W praktyce oznacza to, że banki nie mogą uzależniać kwoty wypłaconego zwrotu od żadnych innych elementów.

Chociaż banki starają się uniemożliwić wypłatę zwrotu ubezpieczenia, to prawo stoi po stronie klienta. Jeżeli kredytobiorca po zapoznaniu się z umową kredytową jest pewien, że nie spotkają go poważne konsekwencje to zawsze powinien walczyć o swoje prawa i starać się o uzyskanie zwrotu ubezpieczenia. Czasami kwoty polisy wynoszą nawet kilkadziesiąt procent całego zobowiązania. Jeżeli kredytobiorca napotka problemy ze zwrotem zawsze może skierować skargę do Rzecznika Ubezpieczonych oraz skierować sprawę do profesjonalnej kancelarii.

Skontaktuj się
z nami i rozpocznijmy współpracę

Skontaktuj się