Odszkodowanie za wypadek w delegacji

Wielu pracowników wykonuje swoje obowiązki zawodowe nie tylko w miejscu pracy, ale także w ramach wyjazdów służbowych. W takich okolicznościach również może dojść do różnego rodzaju wypadków. Jako poszkodowany pracownik otrzymasz wówczas odszkodowanie za wypadek w delegacji. Na jakich zasadach Ci się należy i czego jeszcze możesz się domagać?

Kiedy pracownik może otrzymać odszkodowanie?

Podczas delegacji również wykonujesz swoje obowiązki służbowe i otrzymujesz za nie wynagrodzenie. Różnica polega tylko na tym, że nie znajdujesz się w stałym miejscu wykonywania pracy.

Z tego powodu wypadek w delegacji traktowany jest na równi z wypadkiem przy pracy. Wynika to zresztą wprost z Ustawy o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Zgodnie ze znajdującą się tam definicją wypadek przy pracy to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z wykonywaniem pracy – m.in. podczas lub w związku z wykonywaniem poleceń przełożonych.

Tymczasem podróż służbowa (delegacja) to według art. 77⁵ Kodeksu pracy zadanie służbowe wykonywane na polecenie pracodawcy poza miejscowością, w której znajduje się jego siedziba lub poza stałym miejscem pracy.

Tym samym udając się w podróż służbową na polecenie pracodawcy i realizując podczas takiego wyjazdu obowiązki służbowe, w razie wypadku podlegasz tej samej (a właściwie nawet szerszej) ochronie, co gdyby do zdarzenia doszło w Twoim stałym miejscu pracy.

Wypadek przy pracy a wypadek podczas podróży służbowej

Choć z przedstawionej wyżej definicji jasno wynika, co możesz rozumieć poprzez „podróż służbową”, to warto wspomnieć, że jest to szerokie pojęcie. Obejmuje nie tylko czas potrzebny na dotarcie i powrót z miejsca delegacji oraz ten poświęcony na wykonywanie obowiązków.

Przez słowo „delegacja” w tym przypadku trzeba rozumieć cały okres wyjazdu, a więc także czas wolny od obowiązków czy potrzebny na przemieszczanie się pomiędzy konkretnymi punktami związanymi z wykonywaniem zadań powierzonych przez pracodawcę.

Na wyjeździe służbowym ochrona jest więc większa niż podczas „tradycyjnego” wypadku przy pracy. Wszystko dlatego, że podczas delegacji wykonujesz swoje obowiązki w wyjątkowych okolicznościach, a tym samym narażasz się na inne zagrożenia. Konieczne jest więc rozszerzenie ochrony także poza czas bezpośredniego wypełniania obowiązków służbowych.

Wypadek podczas podróży służbowej w czasie wolnym – czy w takiej sytuacji też otrzymasz odszkodowanie?

Wypadek w delegacji musi jednak pozostawać w związku z wykonywaniem zadań powierzonych podczas podróży. Z drugiej strony, jak już wiesz, ochrona na czas wyjazdu jest szersza i obejmuje nie tylko sam moment wykonywania czynności na polecenie pracodawcy.

Tu pojawia się więc problem – czy to oznacza, że obojętnie w jakich okolicznościach dojdzie do wypadku, możesz otrzymać odszkodowanie? Co z sytuacją, gdy ma on miejsce np. podczas spaceru czy wizyty w kawiarni?

Z odpowiedzią przychodzi Sąd Najwyższy. W wyroku z dnia 22 października 2015 roku (II UK 370/14) wskazał, że:

Zachowaniami niepozostającymi w związku z wykonywaniem powierzonego zadania i sprzecznymi z celem podróży służbowej są te zachowania ze sfery prywatnych spraw pracownika, które nie były konieczne z punktu widzenia celu i warunków odbywania podróży służbowej, to znaczy z potrzebą realizacji powierzonych mu zadań.

Oznacza to, że ochroną nie będą objęte zdarzenia związane wyłącznie ze sferą prywatną, a więc te, które nie były niezbędne. Do wypadku w delegacji może więc dojść np. w drodze na posiłek, ale już nie w czas rekreacyjnego uprawiania sportu.

Jak zachować się po wypadku w delegacji?

Jeśli dojdzie do wypadku w podróży służbowej, musisz zawiadomić o wszystkim pracodawcę. To na nim ciąży obowiązek zbadania okoliczności zdarzenia i sporządzenia protokołu powypadkowego.

W dalszej kolejności możesz zgłosić się po odszkodowanie do ZUS-u. Nieraz będą Ci przysługiwać także inne świadczenia, takie jak:

• zasiłek chorobowy,
• świadczenie rehabilitacyjne – jeśli po zakończeniu pobierania zasiłku chorobowego nadal nie będziesz w stanie pracować,
• renta z tytułu niezdolności do pracy.

ZUS ma 14 dni na wypłatę lub odmowę wypłaty odszkodowania. Maksymalna wysokość świadczeń, które otrzymasz, jest jednak z góry narzucona przez przepisy. Może to oznaczać, że uzyskana kwota nie pokryje wszystkich rzeczywiście poniesionych przez Ciebie szkód. To jednak nie sprawia, że resztą wydatków pokryjesz z własnej kieszeni. Możesz wystąpić o odszkodowanie z OC pracodawcy.

Jakie świadczenia za wypadek w podróży służbowej możesz uzyskać od pracodawcy?

Pieniądze od pracodawcy mają charakter uzupełniający względem tych uzyskanych z ZUS. Krótko mówiąc – powinny stanowić różnicę między kwotą, która rzeczywiście Ci się należy a tą, którą wypłacił Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Od ubezpieczyciela pracodawcy w ramach OC możesz otrzymać przede wszystkim:

• odszkodowanie obejmujące m.in. zwrot kosztów leczenia, dojazdu do placówek medycznych, koszty opieki,
• zadośćuczynienie za doznane krzywdy (ból, cierpienie itd.),
• rentę z tytułu zwiększonych potrzeb lub całkowitej niezdolności do pracy.

Musisz jednak zadbać o odpowiednie udokumentowanie odpowiedzialności pracodawcy i wypadku w delegacji. Najważniejszym dowodem będzie protokół wypadkowy. Pomocna może okazać się także dokumentacja medyczna, rachunki potwierdzające koszty leczenia czy zeznania świadków.

W jakich przypadkach pracownikowi nie przysługuje odszkodowanie za wypadek w delegacji?

Bywają jednak i takie sytuacje, kiedy choć dane zdarzenie można uznać za wypadek w delegacji, nie otrzymasz odszkodowania.

Stanie się tak przede wszystkim, gdy naruszysz przepisy dotyczące ochrony życia oraz zdrowia i umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa doprowadzisz do powstania szkód. Podobnie sprawa wygląda, gdy pod wpływem alkoholu, substancji odurzających lub psychotropowych przyczynisz się do wypadku.

Problem z otrzymaniem świadczeń może się pojawić także, gdy będziesz działać wbrew poleceniom pracodawcy – np. bez uzasadnionego powodu skorzystasz z innego noclegu czy środka transportu niż ten ustalony.