- Nie tylko osoby działające na rzecz niepodległej Polski – represjonowani to również rolnicy!
- Jak otrzymać odszkodowanie dla represjonowanych za opór przeciw kolektywizacji wsi oraz obowiązkowym dostawom?
- Czego mogą się domagać rolnicy poddawani represjom, czyli odszkodowanie i zadośćuczynienie od Skarbu Państwa
- Gdy represjonowany rolnik zmarł, prawo do odszkodowania przechodzi na jego bliskich
- Nie chcesz działać samodzielnie? Skorzystaj z pomocy specjalistów!
Z tego wpisu dowiesz się:
Jesteś osobą, która sprzeciwiała się obowiązkowym dostawom żywności lub kolektywizacjom wsi w czasach PRL-u? Wiązało się to dla Ciebie z takimi konsekwencjami jak areszt, utrata majątku albo przymusowe wcielenie do wojska? Jeśli odpowiedź brzmi „tak”, to należy Ci się rekompensata. Choć od czasów PRL-u minęło wiele lat, to represjonowani rolnicy wciąż mogą wystąpić o odszkodowanie i zadośćuczynienie od Skarbu Państwa.
Nie tylko osoby działające na rzecz niepodległej Polski – represjonowani to również rolnicy!
Pojęcie „represjonowanych w czasach PRL” kojarzy się przede wszystkim działaczami na rzecz niepodległej Polski, którzy uczestniczyli w organizacjach sprzeciwiających się reżimowi PRL-u. Takie osoby często były internowane, karnie wcielane do wojska czy zwalniane z pracy.
W czasach komunizmu opór stawiało jednak także wielu rolników. Niektórzy sprzeciwiali się kolektywizacji wsi, za co wcielano ich do obozów pracy, zsyłano do wojska, a nawet pozbawiano wolności. Inni natomiast stawiali opór przeciw obowiązkowym dostawom i z tego powodu również ponosili negatywne konsekwencje. Właśnie dlatego represjonowani rolnicy również mają prawo do pieniężnej rekompensaty od Skarbu Państwa. Ustawa lutowa wprost wspomina, że:
Uznaje się za nieważne orzeczenia wydane przez polskie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub przez organy pozasądowe w okresie od rozpoczęcia ich działalności na ziemiach polskich, począwszy od 1 stycznia 1944 r. do 31 grudnia 1989 r., jeżeli czyn zarzucony lub przypisany był związany z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego albo orzeczenie wydano z powodu takiej działalności, jak również orzeczenia wydane za opór przeciwko kolektywizacji wsi oraz obowiązkowym dostawom.
Jak otrzymać odszkodowanie dla represjonowanych za opór przeciw kolektywizacji wsi oraz obowiązkowym dostawom?
Odszkodowanie przysługuje tym osobom, wobec których stwierdzono nieważność orzeczenia, a które z powodu jego wykonania poniosły szkodę majątkową lub doznały krzywd.
Pierwszym krokiem do otrzymania jakichkolwiek pieniędzy od Skarbu Państwa będzie więc unieważnienie samego orzeczenia. Choć cytowany wyżej przepis wprost mówi, że takie orzeczenia „uznaje się za nieważne”, nie dochodzi do tego automatycznie, ale dopiero na wniosek.
Schemat działania jest więc prosty: składasz wniosek, sąd unieważnia orzeczenie i dopiero wtedy możesz zgłosić się do Skarbu Państwa po odszkodowanie dla osób represjonowanych.
Co ważne, to prawo się nie przedawnia. Oznacza to, że choć od czasów PRL-u minęło już kilkadziesiąt lat, to wciąż możesz wystąpić o unieważnienie orzeczenia.
Dopiero gdy tak się stanie, będziesz mieć ograniczony czas działania. O odszkodowanie możesz bowiem ubiegać się w ciągu 10 lat od momentu uprawomocnienia się orzeczenia stwierdzającego nieważność komunistycznego wyroku.
Czego mogą się domagać rolnicy poddawani represjom, czyli odszkodowanie i zadośćuczynienie od Skarbu Państwa
Gdy orzeczenie zostało już unieważnione, możesz domagać się naprawienia konsekwencji represji:
- szkód majątkowych – czyli wszystkich materialnych następstw represji (obejmują one przede wszystkim utracony dochód),
- krzywd – związanych już ściśle ze sferą psychiczną i fizyczną (urazy wskutek pobicia, trauma, cierpienie itd.).
Szkody majątkowe naprawi odszkodowanie. Za krzywdy przysługuje Ci z kolei zadośćuczynienie. Oznacza to, że represjonowani rolnicy mają jednocześnie prawo do dwóch różnych świadczeń, które wzajemnie się nie wykluczają.
W tym miejscu pojawia się jednak kilka problemów. Przede wszystkim to Ty jako osoba domagająca się pieniędzy, musisz wykazać, ile dokładnie Ci się należy. Po upływie tak wielu lat możesz mieć trudności ze zgromadzeniem dokumentów, które wykażą faktyczną wysokość poniesionych szkód majątkowych – na przykład wysokość wynagrodzenia z umowy o pracę.
Do tego dochodzi kwestia samego zadośćuczynienia. „Wycenienie” krzywd jest zawsze trudnym zadaniem. A już tym bardziej, gdy od takich zdarzeń minęło kilkadziesiąt lat. Trudno może być Ci określić swoje dokładne uczucia w momencie poddawania represjom. Tym bardziej, że nie bez powodu mówi się, że „czas leczy rany” i w Twoich wspomnieniach represje mogą wydawać się mniej dotkliwe, niż były w rzeczywistości.
Oznacza to, że stoisz przed sporym wyzwaniem, jeśli chcesz uzyskać pełną rekompensatę. Nie jest to jednak również niemożliwe. Tym bardziej, że nie musisz działać na własną rękę. Warto też dodać, że choć postępowanie może być dla Ciebie stresujące, to nie ponosisz kosztów sądowych prowadzenia takiej sprawy – pokrywa je Skarb Państwa. Tym bardziej więc opłaca Ci się walczyć o Twoje prawa.
Gdy represjonowany rolnik zmarł, prawo do odszkodowania przechodzi na jego bliskich
To jednak nie wszystko. Jeśli bliska Ci osoba była poddawana represjom, ale nie zdążyła za życia unieważnić wyroku ani uzyskać rekompensaty, uprawnienie może przejść na Ciebie. Przepisy pozwalają, by o unieważnienie wystąpił małżonek, dzieci i rodzice zmarłego rolnika.
Co więcej, jeśli należysz do tego kręgu, masz nie tylko możliwość unieważnienia orzeczenia i oczyszczenia dobrego imienia bliskiej Ci osoby. To na Ciebie przechodzi też prawo do uzyskania pieniędzy od Skarbu Państwa.
Nie chcesz działać samodzielnie? Skorzystaj z pomocy specjalistów!
Dużym wsparciem w tego typu sprawach może być skorzystanie z usług prawnika. Przede wszystkim powie Ci on, jakich dokumentów potrzebujesz, by unieważnić orzeczenie, a potem – jak wykazać wysokość poniesionych szkód i uzasadnić wysokość zadośćuczynienia.
Co więcej, jeśli nie masz wszystkich potrzebnych dokumentów, pomoże Ci je uzyskać z Instytutu Pamięci Narodowej, a w dalszej kolejności przygotuje wszystkie niezbędne pisma. Przeprowadzi Cię więc krok po kroku przez całą procedurę.
Zadba też, by kwota, o jaką występujesz, była możliwie największą, jaką możesz uzyskać i by Twoje stanowisko popierały rzetelne dowody. Dzięki temu możesz liczyć na kwoty rzędu nawet 450 tysięcy złotych – właśnie tyle uzyskaliśmy dla represjonowanego, którego sprawę prowadziliśmy w 2022 roku.
Zdecydowanie jest więc o co walczyć, a ze wsparciem prawnika Twoje szanse na uzyskanie pełnej rekompensaty rosną. Koniecznie pamiętaj jednak, by korzystać z usług kancelarii, która ma doświadczenie w tego typu sprawach. Wtedy istnieje znacznie większa szansa, że sprawa rzeczywiście zakończy się po Twojej myśli.
Co mogą otrzymać represjonowani rolnicy? – podsumowanie
- Przepisy wprost wskazują, że za represjonowanych uważa się także rolników, którzy w czasach PRL-u sprzeciwiali się obowiązkowym dostawom lub kolektywizacji wsi. Jeśli więc należysz do tego grona, możesz otrzymać rekompensatę od Skarbu Państwa.
- Masz prawo do odszkodowania, które naprawi poniesione przez Ciebie szkody majątkowe oraz do zadośćuczynienia, które zrekompensuje Ci wszystkie krzywdy. Aby otrzymać adekwatną kwotę, musisz zgromadzić odpowiednie dowody i przedstawić solidne argumenty.
- Pierwszym krokiem zawsze będzie jednak unieważnienie orzeczenia, na podstawie którego spotkały Cię represje. Dopiero w dalszej kolejności możesz wystąpić po pieniądze od Skarbu Państwa.
- Tego typu sprawy są na tyle skomplikowane, że dużym wsparciem może okazać się pomoc prawnika. Pamiętaj jednak, by wybrać taką kancelarię, która ma duże doświadczenie w pomocy osobom represjonowanym. Dzięki temu będziesz mieć większe szanse na uzyskanie maksymalnej kwoty.
