Z jakim świadczeniem kojarzy Ci się wypadek? Prawdopodobnie na myśl w pierwszej kolejności przyszło Ci odszkodowanie. Tymczasem najbardziej dotkliwe konsekwencje zwykle wiążą się ze sferą niematerialną – bólem i cierpieniem psychicznym. Właśnie za takie przeżycia należy Ci się dodatkowa rekompensata, czyli zadośćuczynienie po wypadku.
Odszkodowanie a zadośćuczynienie – czym się od siebie różnią?
Coraz więcej Polaków zna swoje prawa i chętniej walczy o należne im pieniądze. Jednak wciąż nie każdy rozróżnia takie dwa pojęcia jak odszkodowanie i zadośćuczynienie. Na początek warto więc krótko przypomnieć, dlaczego nie można ich ze sobą mylić.
Odszkodowanie dotyczy szkód majątkowych, czyli takich, które znajdują odzwierciedlenie w Twojej sytuacji finansowej. Wypadek sprawił, że musisz pokryć koszty leczenia i zakupić specjalistyczny sprzęt? A może Twój samochód wymaga naprawy? To wszystko właśnie szkody majątkowe i z nimi wiąże się pojęcie odszkodowania. Mówiąc w największym skrócie, odszkodowanie powinno pokryć wszystkie poniesione przez Ciebie koszty i straty wynikające bezpośrednio z wypadku.
W odniesieniu do zadośćuczynienia sprawa wygląda już inaczej. Tutaj znaczenie będzie mieć szkoda niemajątkowa. Zadośćuczynienie ma Ci bowiem zrekompensować negatywne przeżycia, takie jak ból, cierpienie, uczucie straty, utrata dobrego imienia itd.
Jak otrzymać zadośćuczynienie po wypadku?
Uzyskanie zadośćuczynienia przebiega na podobnych zasadach co w przypadku odszkodowania. W pierwszej kolejności musisz więc zgłosić szkodę ubezpieczycielowi OC sprawcy. Zadośćuczynienie może Ci przysługiwać, jeśli wystąpiła tzw. szkoda na osobie, a więc wypadek wiązał się dla Ciebie z obrażeniami ciała lub rozstrojem zdrowia.
W takiej sytuacji z jednej strony ponosisz szkodę majątkową, czyli np. koszty leczenia (pokryje je odszkodowanie), z drugiej możesz cierpieć, bać się o własne zdrowie i odczuć inne, niematerialne skutki wypadku – te kwestie powinno zrekompensować właśnie zadośćuczynienie po wypadku.
Od czego zależy wysokość zadośćuczynienia?
Zgłaszając szkodę, musisz więc wyraźnie wskazać, czego się domagasz, a także, jaka ma być to kwota. O ile w przypadku odszkodowania jest to stosunkowo proste i sprowadza się do kalkulacji, to przy zadośćuczynieniu pojawiają się już pewne problemy.
Niestety, nie masz tu żadnych niepodważalnych dowodów na to, że należy Ci się akurat zadośćuczynienie konkretnej wysokości. Ból i cierpienie trudno wycenić. Poza tym znaczenie ma wiele dodatkowych czynników. Pod uwagę trzeba wziąć wszystkie okoliczności, takie jak chociażby Twój wiek, czas odczuwania cierpień, ich nieodwracalność, perspektywy na przyszłość itd. Co więcej, zadośćuczynienie ma być dla Ciebie rekompensatą ekonomicznie odczuwalną, a w tym kontekście wiele zależy przecież od Twojej sytuacji materialnej.
Takie świadczenie może się więc różnić swoją wysokością w zależności od konkretnej sprawy. Jeśli więc np. podczas na pasach potrącił Cię samochód, nie wystarczy, że sprawdzisz, jaką kwotę otrzymał inny pieszy, w którego sprawie sąd wydał już wyrok. Biorąc pod uwagę wszystkie dodatkowe czynniki, które trzeba wziąć pod uwagę, kwoty uzyskane w waszych z pozoru podobnych sytuacjach mogą być zupełnie inne.
Co jeśli ubezpieczyciel przyzna Ci za niskie zadośćuczynienie?
Na pewno zdarzyło Ci się słyszeć o naprawdę dużych kwotach zadośćuczynienia sięgających nawet kilku milionów złotych. Zła wiadomość jest jednak taka, że choć tak wysokie świadczenie rzeczywiście da się uzyskać, to zwykle odbywa się to dopiero na etapie drogi sądowej.
Gdy zaproponujesz wysoką kwotę zadośćuczynienia, możesz się spodziewać, że ubezpieczyciel się z Tobą nie zgodzi. Wtedy oczywiście w pierwszej kolejności warto odwołać się od jego decyzji. Nawet jeśli dobrze uzasadnisz swoje stanowisko, możesz jednak spotkać się z odrzuceniem Twojej reklamacji. W przypadku zadośćuczynienia jest to zresztą jeszcze bardziej prawdopodobne niż przy odszkodowaniu, skoro nie masz tu jak przedstawić ścisłych wyliczeń.
Jeśli więc otrzymasz negatywną odpowiedź, pozostają Ci dwie możliwości:
- skarga do Rzecznika Finansowego w ramach tzw. skargi poreklamacyjnej lub w ramach postępowania polubownego,
- walka o swoje prawa w sądzie.
Gdy zdecydujesz się na tę drugą opcję, to właśnie sąd podejmie ostateczną decyzję co do tego, jak duże zadośćuczynienie po wypadku Ci się należy. Twoim zadaniem będzie więc przedstawienie argumentów, które pomogą wykazać, że nie żądasz wygórowanej kwoty. Pomocna może się tu okazać przede wszystkim:
- dokumentacja medyczna – będzie to dowód na rozległość i czas trwania obrażeń,
- opinia psychologa lub psychiatry – w celu wykazania dotkliwości przeżyć psychicznych,
- opis własnych doświadczeń i przeżyć związanych z wypadkiem,
Te kwestie mogą mieć duże znaczenie podczas podejmowania decyzji przez sąd. Tym bardziej, że zadośćuczynienie powinno zrekompensować nie tylko doznane już przez Ciebie krzywdy, ale także te cierpienia, które pojawią się dopiero w przyszłości (np. gdy już przez cale życie będziesz osobą niepełnosprawną).
Zadośćuczynienie po wypadku – podsumowanie
- Zadośćuczynienie to pieniężna rekompensata za niematerialne następstwa wypadku, takie jak cierpienia psychiczne i fizyczne.
- W pierwszej kolejności zgłaszasz się po nie do ubezpieczyciela, na tej samej zasadzie, na jakiej występujesz po odszkodowanie. Wskazujesz wtedy kwotę zadośćuczynienia, która Twoim zdaniem jest odpowiednia i uzasadniasz swoje żądanie.
- Jeśli ubezpieczyciel nie zgodzi się z Twoim stanowiskiem, a odwołanie od decyzji również nie przyniesie skutku, masz dwie możliwości: złożenie skargi do Rzecznika Finansowego lub dochodzenie swoich praw w sądzie.
- To właśnie na drodze sądowej poszkodowani zwykle otrzymują wysokie kwoty zadośćuczynienia, które czasem sięgają nawet kilku milionów złotych. Kwotę zadośćuczynienia zawsze ustala się jednak indywidualnie, biorąc pod uwagę wiele okoliczności. Nie masz więc gwarancji, że otrzymasz tyle samo, ile dostała inna osoba poszkodowana w podobnej sprawie.
