Jako kierowca poszkodowany w wypadku samochodowym, doskonale wiesz co robić – musisz zgłosić się do ubezpieczyciela sprawcy i żądać wypłaty należnych Ci pieniędzy. Z kolei gdy to Ty odpowiadasz za kolizję, pozostaje Ci naprawa szkód z AC. Sprawa nie jest jednak już tak oczywista, gdy zamiast siedzieć za kierownicą, zajmujesz miejsce pasażera. Czy w takiej sytuacji odszkodowanie dla pasażera powinien wypłacić ubezpieczyciel sprawcy? A może ze swoimi roszczeniami musisz zwrócić się do ubezpieczyciela Twojego kierowcy?
Na czym polega odpowiedzialność na zasadzie winy i ryzyka?
Na wstępie trzeba wyjaśnić pewną ważną kwestię – przy wypadkach i kolizjach na drodze zasady odpowiedzialności nie zawsze są takie same. Mogą kształtować się na dwa sposoby – na zasadzie winy lub ryzyka.
W tym pierwszym przypadku, żeby kierowca (a właściwie jego ubezpieczyciel) poniósł odpowiedzialność, musisz udowodnić nie tylko powstanie szkody. Znaczenie ma także wina. Ważne jest, by to działanie albo zaniechanie kierowcy spowodowało szkodę. Mowa tu więc m.in. o sytuacji, gdy kierowca nie stosował się do przepisów ruchu drogowego czy prowadził auto po spożyciu alkoholu.
Inaczej sprawa wygląda przy odpowiedzialności na zasadzie ryzyka. W tym przypadku wina nie ma żadnego znaczenia. Kierowca właściwie zawsze ponosi odpowiedzialność. Istnieją tylko 3 wyjątki od tej reguły. Tylko jeśli kierowca (jego ubezpieczyciel) powoła się na którykolwiek z nich i udowodni, że miał miejsce, może zwolnić się z konieczności wypłaty odszkodowania.
Kiedy kierowca ponosi względem pasażerów odpowiedzialność na zasadzie ryzyka?
Odpowiedzialność względem pasażerów zwykle kształtuje się właśnie na zasadzie ryzyka. A to oznacza, że jesteś w bardziej korzystnej sytuacji i łatwiej Ci uzyskać odszkodowanie po wypadku jako pasażer, niż gdyby zastosowanie znajdywała odpowiedzialność na zasadzie winy.
Nie ma też dla Ciebie znaczenia, z czyjej winy zdarzył się wypadek. Po odszkodowanie zawsze zgłaszasz się do ubezpieczyciela przewożącego Cię kierowcy – nawet jeśli to nie przez niego doszło do stłuczki czy wypadku. Aby otrzymać należne Ci pieniądze, musisz wykazać istnienie odpowiedzialności na zasadzie ryzyka oraz wysokość poniesionych szkód.
Jak jednak zostało wspomniane, ubezpieczyciel nie zawsze wypłaci Ci odszkodowanie. Może powołać się na jeden z 3 przypadków wykluczających jego odpowiedzialność. Mowa tu o sytuacjach, gdy:
- szkoda powstała wskutek siły wyższej,
- wyłącznie z Twojej winy,
- z wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności.
Inne zasady dla przewozu grzecznościowego
Wyżej opisane zasady dotyczą tylko odpłatnego przewozu. W praktyce natomiast bardzo często zajmujesz przecież miejsce pasażera w innych okolicznościach – np. znajomy bezinteresownie Cię gdzieś podwozi.
W takiej sytuacji nie ma już mowy o odpowiedzialności na zasadzie ryzyka. Zamiast tego zastosowanie znajduje odpowiedzialność na zasadzie winy. Tym samym odszkodowanie dla pasażera przysługuje Ci tylko, gdy przewożący Cię kierowca ponosi winę za całe zdarzenie. W pozostałych przypadkach nie otrzymasz żadnych pieniędzy.
Przykład: przewożący Cię kierowca jechał z prawidłową prędkością lasem. Na drogę wyskoczyło dzikie zwierzę i w efekcie Ty i kierowca ponieśliście obrażenia. Nie możesz domagać się odszkodowania, bo kierowca nie ponosi winy za całe zdarzenie.
Przykład: przewożący Cię kierowca jechał zgodnie z przepisami. Na ulicy doszło jednak do zderzenia z innym samochodem. Drugi kierowca, jadąc w przeciwnym kierunku, próbował wyprzedzić samochód. W rezultacie zjechał na wasz pas i doszło do czołowego zderzenia. Drugi kierowca ponosi wyłączną winę za całe zdarzenie. Nie możesz otrzymać odszkodowania od ubezpieczyciela Twojego kierowcy.
Przykład: Twój znajomy kierujący pojazdem przekraczał dozwoloną prędkość, jadąc po krętej drodze. W pewnym momencie samochód wypadł z zakrętu i doszło do wypadku. W takiej sytuacji możesz zgłosić się do ubezpieczyciela Twojego znajomego i żądać odszkodowania.
Odszkodowanie dla pasażera – podsumowanie
- Po odszkodowanie zawsze zgłaszasz się do ubezpieczyciela przewożącego Cię kierowcy.
- Przy odpłatnym przewozie ma miejsce odpowiedzialność na zasadzie ryzyka. Oznacza to, że o ile nie zachodzą 3 konkretne wyjątki przewidziane przez przepisy, odszkodowanie należy Ci się nawet, gdy kierowca nie jest winny całego zdarzenia.
- Przy tzw. przewozie grzecznościowym odpowiedzialność kształtuje się natomiast już inaczej, bo na zasadzie winy. Jeśli więc to nie działanie czy zaniechanie przewożącego Cię kierowcy doprowadziło do wypadku, nie otrzymasz pieniędzy od ubezpieczyciela.
