Odszkodowanie za śmierć matki – kiedy przysługuje Ci z OC i jak możesz je uzyskać?

Śmierć mamy ma ogromny wpływ na Twoje życie – i to nie tylko ze względu na zerwane więzi i rozpacz po stracie, ale nieraz także z uwagi na kwestie finansowe. Właśnie dlatego jeśli za całą sytuację odpowiada konkretna osoba – np. lekarz, kierowca czy pracodawca – jego ubezpieczyciel powinien wypłacić Ci odszkodowanie za śmierć matki. 

Kiedy odszkodowanie za śmierć otrzymasz z OC?

Odszkodowanie za śmierć rodzica może przysługiwać Ci na różnych podstawach. W pewnych sytuacjach pieniądze otrzymasz więc w ramach polisy na życie (jeśli Twoja mama miała ją wykupioną), w innych wypłaci Ci je ZUS. W tym wpisie skupimy się jednak na trzeciej możliwości, czyli odszkodowaniu z OC.

Jest to o tyle specyficzna sytuacja, że o ile pieniądze z ZUS-u czy w ramach NNW możesz dostać np. gdy do śmierci doszło w wyniku nieszczęśliwego wypadku, to inaczej już sprawa wygląda, gdy wypłata następuje w ramach obowiązkowego ubezpieczenia. Oznacza to, że ktoś ponosi odpowiedzialność za śmierć Twojego rodzica, np. z uwagi na:

• wypadek komunikacyjny,
• wypadek przy pracy,
• wypadek w rolnictwie,
• śmierć wskutek błędu lekarskiego.

Odszkodowanie za śmierć matki w wypadku komunikacyjnym

W przypadku dochodzenia odszkodowania z OC swoje roszczenia będziesz kierować nie do samego sprawcy, a do jego ubezpieczyciela.

W pierwszej kolejności musisz więc ustalić, kto jest odpowiedzialny za wypadek komunikacyjny, jaki ma numer polisy i gdzie wykupił ubezpieczenie. Kolejnym krokiem będzie sprawdzenie na stronie ubezpieczyciela, w jaki sposób złożyć wniosek o wypłatę odszkodowania. Wszystko zależy bowiem od konkretnego towarzystwa ubezpieczeniowego – niektóre z nich umożliwiają np. zgłoszenie mailowe, inne przy pomocy specjalnego formularza.

We wniosku o wypłatę odszkodowania musisz przedstawić dane sprawcy i zmarłej mamy, opisać okoliczności wypadku i wskazać, jakich kwot się domagasz. To Ty musisz ustalić, jakich sum żądać, a przede wszystkim udowodnić, że masz do nich prawo. Z tego powodu duże znaczenie będą mieć przedstawione przez Ciebie dowody.

Do tych podstawowych należy akt zgonu, notatka policyjna i ewentualna dokumentacja medyczna. W dalszej kolejności warto dołączyć do wniosku wszystkie dokumenty, które będą potwierdzać znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej (o czym niżej) oraz skalę tych zmian pod kątem finansowym. Do tego dochodzą jeszcze dokumenty uzasadniające wysokość żądanego zadośćuczynienia i dodatkowych świadczeń.

Jakie roszczenia przysługują Ci w razie śmierci rodzica w wypadku?

Z poprzedniego akapitu wiesz już, że w razie wypadku możesz zgłosić ubezpieczycielowi swoje roszczenia, składając wniosek o wypłatę świadczeń. No właśnie – ale czego dokładnie masz prawo się domagać? Odpowiedź wydaje się prosta – oczywiście odszkodowania.

Rzecz w tym, że ubiegając się o samo odszkodowanie, otrzymujesz znacznie niższą kwotę niż ta, która rzeczywiście Ci się należy. Dzieje się tak dlatego, że zwykle przysługuje Ci aż kilka różnych świadczeń, a nie tylko samo odszkodowanie. Właśnie dlatego najlepiej, gdy zapoznasz się ze wszystkimi możliwościami i ocenisz, o co jeszcze możesz wnioskować do ubezpieczyciela.

Stosowne odszkodowanie

Gdy jesteś osobą poszkodowaną w wypadku, podstawowym przysługującym Ci roszczeniem będzie odszkodowanie. Jego wysokość powinna odpowiadać wszystkim stratom finansowym, które są następstwem wypadku.

Inaczej jednak sprawa wygląda, gdy był to wypadek komunikacyjny ze skutkiem śmiertelnym. W takich okolicznościach jako osoba bliska zmarłej poszkodowanej nie będziesz mieć prawa do „tradycyjnego” odszkodowania. Może jednak przysługiwać Ci tzw. stosowne odszkodowanie.

Takie świadczenie przyznaje się osobom najbliższym, których sytuacja życiowa znacząco pogorszyła się wskutek śmiertelnego wypadku. O ile zwykle trudno mieć wątpliwości, że Twoja mama zaliczała się do grona „najbliższych”, to pozostaje jeszcze pytanie, kiedy da się przyjąć, że jej śmierć znacząco zmieniła Twoją sytuację na gorszą.

Możliwości jest tu kilka – od pogorszenia się sytuacji materialnej, przez utratę opieki i wychowania, aż po brak perspektyw zaoszczędzenia wydatków na konkretne potrzeby. Jednocześnie jednak takie kryterium przyznania stosownego odszkodowania sprawia, że nie zawsze będziesz mieć do niego prawo.

Zadośćuczynienie po stracie bliskiej osoby

Odszkodowanie za śmierć matki zwykle nie będzie najważniejszym świadczeniem, o które warto wystąpić. Dzieje się tak dlatego, że najbardziej dotkliwie odczujesz takie następstwa wypadku jak cierpienie po stracie, zerwanie więzi rodzinnej, traumę – krótko mówiąc, kwestie niezwiązane ze sferą materialną.

Istnieje przy tym wiele czynników, od których zależy wysokość zadośćuczynienia. Jest to na tyle skomplikowana sprawa, że temu zagadnieniu poświęciliśmy cały osobny artykuł. Warto jednak przynajmniej wspomnieć, że wysokość zadośćuczynienia może sięgać kilkudziesięciu, a nawet kilkuset tysięcy złotych, w zależności od konkretnej sytuacji. Jak widzisz, występując o samo odszkodowanie, rezygnujesz więc z naprawdę dużej sumy, która przysługuje Ci od ubezpieczyciela. Nie wspominając już o tym, że o ile stosowne odszkodowanie może Ci być trudno uzyskać, to zadośćuczynienie przysługuje Ci w większości przypadków.

Pozostałe świadczenia: renta, zwrot kosztów pogrzebu i zwrot kosztów leczenia

To jednak wciąż nie wszystko. Jeśli z własnej kieszeni poniesiesz koszty związane z pogrzebem (nie tylko zorganizowanie samej uroczystości i zakupu pomnika, ale nawet stypy), możesz domagać się ich zwrotu od ubezpieczyciela. Podobnie sprawa wygląda w przypadku ewentualnych kosztów leczenia mamy – tu także należy Ci się zwrot.

Do tego dochodzi jeszcze renta po zmarłej mamie – przede wszystkim, gdy mama w chwili śmierci wciąż miała wobec Ciebie obowiązek alimentacyjny (np. zapewniała Ci środki utrzymania).

Odszkodowanie za śmierć matki w wypadku przy pracy

Sprawa jest znacznie bardziej złożona, gdy odszkodowanie i inne świadczenia za śmierć matki chcesz uzyskać w związku z wypadkiem przy pracy.

Przede wszystkim w pierwszej kolejności zgłaszasz swoje roszczenia do ZUS-u. Póki tego nie zrobisz i nie otrzymasz pieniędzy od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, nie masz nawet co myśleć o wyegzekwowaniu dodatkowych pieniędzy od pracodawcy. Dopiero, gdy dostaniesz odszkodowanie z ZUS-u, a kwota ta okaże się niewystarczająca, możesz zacząć działać.

I tutaj sprawa jeszcze bardziej się komplikuje, bo pracodawca może odpowiadać na dwóch różnych zasadach. Znaczenie w tym kontekście będzie mieć takie pojęcie jak „przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody”. Brzmi tajemniczo, ale pod tą nazwą kryją się takie zakłady pracy, które napędzane są głównie przy użyciu pary, energii elektrycznej, gazu itd. Mowa tu więc np. o dużych fabrykach, kolei, ale także o dużych galeriach handlowych.

Gdy dany zakład pracy można uznać za wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody, odpowiedzialność pracodawcy za wypadek przy pracy opiera się na zasadzie ryzyka. Tym samym nawet jeśli nie jest on winny całemu zdarzeniu, musi wypłacić odszkodowanie. Od tej konieczności zwolni się tylko w 3 konkretnych przypadkach przewidzianych przez przepisy.

Zupełnie inaczej sprawa wygląda natomiast, jeśli Twoja mama nie pracowała w miejscu kwalifikującym się jako takie przedsiębiorstwo. Wtedy za wypadek przy pracy ze skutkiem śmiertelnym pracodawca odpowiada na zasadzie winy. Oznacza to, że odszkodowanie za śmierć matki, zadośćuczynienie i inne świadczenia wypłaci Ci tylko, gdy ponosi winę za wypadek (np. nie dopełnił wymogów BHP).

Dalsza procedura jest już podobna co przy wypadku komunikacyjnym. Jeśli uznasz, że pracodawca odpowiada za wypadek przy pracy, musisz wysłać wniosek do ubezpieczyciela i załączyć wszystkie niezbędne dowody. W tym przypadku jednym z najważniejszych dowodów będzie protokół powypadkowy.

Odszkodowanie za śmierć matki w wypadku rolniczym

Wypadki w rolnictwie też należą do skomplikowanych przypadków, jeśli chodzi o uzyskanie odszkodowania. Wszystko dlatego, że o pieniądze możesz ubiegać się na dwóch podstawach – w ramach KRUS lub z OC rolnika.

Jeśli Twoja mama była zatrudniona w gospodarstwie rolnym, odszkodowanie najpierw będzie przysługiwać Ci z KRUS-u, a dopiero w dalszej kolejności w ramach OC. Zasady są tu analogiczne jak przy innych wypadkach przy pracy. Oznacza to, że mocno zmechanizowane przedsiębiorstwo rolne będzie odpowiadać na zasadzie ryzyka, a pozostałe gospodarstwa – na zasadzie winy. Musisz więc najpierw ustalić rodzaj odpowiedzialności, by w ogóle stwierdzić, czy masz prawo do odszkodowania.

Może się jednak zdarzyć, że Twoja matka zaliczała się do kategorii osób postronnych – np. przechodziła w pobliżu gospodarstwa rolnego i wtedy zdarzył się śmiertelny wypadek. W takiej sytuacji o odszkodowanie będziesz występować od razu bezpośrednio do ubezpieczyciela OC. Tak samo jak w pozostałych sytuacjach możesz również wnosić o zadośćuczynienie za śmierć matki oraz zgłosić dodatkowe roszczenia.

Odszkodowanie za śmierć matki – błąd lekarski

Do śmierci mamy, za którą odpowiada inna osoba, może dojść jeszcze w jednej sytuacji. Mowa tu o błędzie lekarskim.

Problem w tym, że nie każdy rozumie pojęcie „błąd lekarski” prawidłowo. Tymczasem, żeby miał miejsce, konieczne jest spełnienie łącznie aż 3 czynników, takich jak:

• zawinione działanie lekarza,
• szkoda,
• związek przyczynowy między działaniem a szkodą.

Pozornie wydaje się oczywiste, że jeśli lekarz dopuścił się zaniedbań, to musiało wywołać to szkodę.

Można jednak z łatwością wyobrazić sobie sytuację, w której specjalista wprawdzie zaniedbał swoje obowiązki (np. nie wykonał niezbędnych badań), ale w żaden sposób nie wpłynęło to na szkodę – pacjentki i tak nie dałoby się uratować.

Możliwa jest też inna sytuacja: lekarz przeprowadza operację, po której następują nieprzewidziane powikłania, a ostatecznie Twoja mama umiera. To wcale automatycznie nie oznacza, że popełnił błąd medyczny (a więc działał niezgodnie ze standardami sztuki lekarskiej i aktualną wiedzą). Jeśli były to powikłania, o których uprzedził Twoją mamę i które często występują w takich przypadkach, to nie popełnił błędu lekarskiego.

Jak więc widzisz, określenie, czy dana sytuacja była błędem medycznym, jest naprawdę skomplikowana. Prowadziliśmy już wiele spraw w imieniu rodzin poszkodowanych pacjentów. Osoby bez doświadczenia w prawie medycznym, a już tym bardziej poszkodowani, którzy nie są prawnikami, mogą mieć jednak ogromny problem, by uzyskać jakiekolwiek pieniądze na własną rękę.

Jak otrzymać odszkodowanie po śmierci rodzica?

Jak widzisz, cała procedura otrzymania odszkodowania jest bardziej skomplikowana, niż mogłoby się wydawać. Oczywistym jest, że jeśli dana osoba odpowiada za śmierć Twojej matki, to należy Ci się rekompensata.

Rzecz w tym, że po pierwsze nie zawsze przysługują Ci się te same świadczenia, a to Ty musisz ustalić, czego się domagać. Dodatkowo procedura dochodzenia odszkodowania w każdym przypadku jest inna. Musisz też zgromadzić odpowiednie dowody, by wykazać, co Ci się należy i w jakiej wysokości, a to nie zawsze okazuje się proste. Do tego wszystkiego nie masz gwarancji, że ubezpieczyciel przychyli się do Twojego wniosku, co może oznaczać konieczność podjęcia dalszych kroków – np. złożenia odwołania od decyzji albo nawet wstąpienia na drogę sądową.

Sprawy nie ułatwia też fakt, że w okresie żałoby z pewnością nie chcesz wdawać się w spory z ubezpieczycielem i dokładać sobie dodatkowego stresu. Pamiętaj jednak, że samodzielne działanie nie jest jedynym wyjściem. Możesz też skorzystać z pomocy prawnika, który wyręczy Cię praktycznie na każdym etapie. W ten sposób zyskasz pieniądze, które Ci się należą bez jednoczesnego angażowania się w cały spór z ubezpieczycielem.