- 1. Upadek drona - zabezpiecz miejsce zdarzenia
- 2. Zbieraj dowody: zdjęcia, nagrania, zeznania świadków
- 3. Powiadom odpowiednie służby i instytucje
- 4. Analiza polisy ubezpieczeniowej i zgłoszenie szkody
- Świadczenia publiczne, gdy polisa nie pokrywa szkód
- Możliwe formy pomocy publicznej w Polsce
- Jak ubiegać się o pomoc? Formalności i strategie
- Podsumowanie
W tym artykule:
Szkody wywołane upadkiem drona – cywilnego lub państwowego – nie są w Polsce częstym zjawiskiem. Jeszcze mniejsze jest prawdopodobieństwo wystąpienia takiego zdarzenia w czasie wojny. O szkodach wyrządzonych przez drony oraz możliwości dochodzenia odszkodowania z polisy mieszkaniowej i polisy OC operatora drona pisaliśmy w osobnych artykułach. A jeśli taka sytuacja faktycznie będzie miała miejsce? Co robić krok po kroku, by zabezpieczyć swoje prawa? Jak właściciel nieruchomości ma zmierzyć się z taką sytuacją w trakcie działań wojennych? Jak i od kogo uzyskać odszkodowanie za szkodę wyrządzoną przez drona – w czasie pokoju i w czasie wojny? Właśnie o tym jest ten poradnik.
1. Zabezpiecz miejsce zdarzenia
Niezależnie od tego, czy szkodę wyrządzi dron cywilny czy wojskowy, w pierwszej kolejności zabezpiecz miejsce zdarzenia. Jeśli to możliwe, postaraj się ograniczyć dostęp do miejsca szkody tak, aby nikt go nie naruszył – nie dotykał szczątków drona, nie deptał gruzu. Zadbaj o własne bezpieczeństwo. Uważaj w szczególności na ostre krawędzie czy zawieszone elementy. Postaraj się wyznaczyć strefę „zakazu wstępu” np. za pomocą taśm, tymczasowych środków (płyty, dykty lub inne, które masz pod ręką) lub środków wizualnych (kartka lub tabliczka z napisem).
2. Zbieraj dowody: zdjęcia, nagrania, zeznania świadków
Zbieranie i zabezpieczanie dowodów to najważniejszy etap późniejszego dochodzenia roszczeń. Tymczasem wielu poszkodowanym właśnie tutaj powija się noga i zaniedbują najważniejszy krok. To na dowodach zebranych tuż po wystąpieniu szkody będą opierać się ubezpieczyciel i podmioty, które będą decydować o wypłacie odszkodowania, np. sąd lub biegli. Co i jak zabezpieczyć?
- Fotografie i filmy Dokumentuj wszystkie uszkodzenia domu, elewacji, dachu, szyb, instalacji z różnych stron i z różnej odległości (szersze ujęcia i detale). Rób dobrej jakości zdjęcia. Nagrywaj filmy. Zabezpiecz potem te materiały np. kopiując je do chmury lub zgrywając na komputer albo inny dysk.
- Szczątki drona Jeśli na miejscu zdarzenia znajdziesz części drona, postaraj się je zabezpieczyć. Na przykład umieść je w plastikowej torbie i oznacz kartką lub opisem na worku. Wszystko sfotografuj na miejscu znalezienia elementów drona. Dla ukazania skali, możesz na zdjęciu przyłożyć linijkę lub inny przedmiot, który pozwoli ocenić rozmiar części.
- Świadkowie Jeśli osoby te wyrażą zgodę, spisz imiona i dane kontaktowe osób, które widziały zdarzenie. Postaraj się dokładnie ustalić, co te osoby widziały lub słyszały - lot maszyny, moment upadku, alarmy? Poproś o spisanie krótkiej relacji, którą podpiszą albo zapytaj, czy zgodzą się na krótką wypowiedź do kamery aparatu. Nagranie filmowe i dźwiękowe będą miały wartość na późniejszym etapie postępowania.
- Rejestracje z sąsiednich kamer Sprawdź, czy pobliskie domy lub budynki mają monitoring, który mógł zarejestrować moment zdarzenia. Przebieg zdarzenia mogą dokumentować także czujniki ruchu, alarmy, kamery domowe. Sprawdź, czy urządzenia Twoje lub sąsiadów cokolwiek zarejestrowały.
Gdy będziesz zbierać dowody, pamiętaj o oznaczeniu ich datą, zbieraj podpisy, ustal metadane (np. czas wykonania zdjęcia). Im lepsza dokumentacja, tym silniejsza będzie Twoja pozycja w walce z ubezpieczycielem.
3. Zawiadomienie odpowiednich służb i instytucji
Ważnym krokiem jest złożenie zawiadomienia o zdarzeniu. To dlatego, że potrzebny Ci będzie protokół, który uwiarygodni Twoją sytuację. Idealnie byłoby, gdyby w konsekwencji takiego zawiadomienia służby zabezpieczyły ślady i dowody, których Tobie nie udało się zebrać (na przykład zeznania świadków). Dlatego jeśli dron uderzy w Twój dom nie zwlekaj – zawiadom policję lub straż miejską i złóż zawiadomienie o zdarzeniu. Pamiętaj o uzyskaniu kopii dokumentów – będą one częścią Twojego roszczenia.
Poinformuj właściwy urząd
Pomocne może być w takiej sytuacji zawiadomienie także inspekcji nadzoru budowlanego lub konserwatora zabytków, jeśli obiekt jest zabytkowy, a wady mogą wpłynąć na strukturę budynku. W niektórych sytuacjach, zwłaszcza, gdy doszło do lotniczego naruszenia przestrzeni powietrznej, konieczne może okazać się poinformowanie właściwego urzędu lotnictwa cywilnego lub instytucji nadzorującej loty dronów.
Zgłoś szkodę do ubezpieczyciela
Zdarzenie trzeba zgłosić do ubezpieczyciela. Zwykle to polisa określa czas, kiedy należy to zrobić. Najczęściej trzeba to zrobić „niezwłocznie” lub w określonym terminie od momentu zdarzenia. Zanim na miejsce przyjedzie likwidator ubezpieczyciela, zabezpiecz miejsce zdarzenia i postaraj się zebrać tyle dowodów, ile to tylko możliwe. Pamiętaj, przedstawiciel ubezpieczyciela to nie jest Twój przyjaciel. Warto dobrze się przygotować na jego wizytę. Potrzebujesz wsparcia? Zadzwoń do nas.
Jeśli wiesz, kto był operatorem drona, i chcesz uzyskać odszkodowanie z jego polisy OC, skieruj do niego zawiadomienie. Po ustaleniu ubezpieczyciela, będziesz mógł zgłosić do niego swoje roszczenie.
4. Analiza polisy ubezpieczeniowej i zgłoszenie szkody
Przygotuj się dobrze do zgłoszenia szkody do ubezpieczyciela. Nie działaj intuicyjnie, ale postępuj według określonego schematu. Jeśli chcesz, pomożemy Ci przejść przez ten etap. Jako kancelaria prawna Solace zajmująca się uzyskiwaniem odszkodowania dla klientów, mamy w tym doświadczenie.
- Sprawdź postanowienia polisy Jeśli likwidujesz szkodę ze swojej polisy nieruchomości, to zwróć uwagę na zapisy dotyczące „upadku statku powietrznego lub jego części”. Wiele polis mieszkaniowych ma tzw. ryzyka „nazwane” lub „all risk”, w których taki upadek może być objęty ochroną, o ile nie ma klauzul wyłączających.
- Wyłączenia związane z działaniami wojennymi lub aktami terroru W wielu umowach ubezpieczenia te ryzyka są wyłączone. Jeśli upadek drona miał związek z konfliktem zbrojnym, ubezpieczyciel najprawdopodobniej zwolni się z odpowiedzialności. W dalszej części artykułu wyjaśniamy, jakie środki będziesz mieć do dyspozycji w takiej sytuacji.
- Zgłoszenie szkody Złóż pisemne zgłoszenie szkody do ubezpieczyciela, dołączając wcześniej zgromadzoną dokumentację (zdjęcia, protokoły, relacje świadków, decyzję służb). W polisie ubezpieczeniowej lub na stronie internetowej ubezpieczyciela znajdziesz informacje, jak trzeba to zrobić.
- Wizyta rzeczoznawcy i przygotowanie ekspertyzy Ubezpieczyciel może skierować na miejsce zdarzenia rzeczoznawcę. Pamiętaj, że może się zdarzyć, że w postępowaniu Twoja dokumentacja będzie zwalczać dokumentację ubezpieczyciela. W postępowaniu o odszkodowanie ubezpieczyciel stoi po drugiej stronie barykady, dlatego warto samodzielnie zlecić niezależną ekspertyzę (jej kosztami często można obciążyć sprawcę lub włączyć je do roszczenia). Jeśli masz wątpliwości, nie podpisuj niczego, o co prosi Cię likwidator lub rzeczoznawca ubezpieczyciela. Zwłaszcza, gdy będzie to niepełny protokół lub dokument, z którego treścią się nie zgadzasz.
- Negocjacje lub odmowa wypłaty Jeśli ubezpieczyciel odmawia wypłaty odszkodowania lub oferuje kwotę rażąco niską, możesz poprosić o uzasadnienie odmowy na piśmie. Następnie przeanalizuj dokumentację i argumenty. Jeśli nie zgadzasz się z decyzją ubezpieczyciela - złóż reklamację. Ostatecznie, jeśli te działania nie przyniosą rezultatów, pozostaje droga sądowa. W procesie możesz żądać naprawienia szkody, zasądzenia kosztów ekspertyz, odsetek i kosztów procesu.
Świadczenia publiczne, gdy polisa nie pokrywa szkód
Może się zdarzyć, że polisa nie pokryje szkód spowodowanych upadkiem drona. Będzie tak w przypadku, gdy na przykład będzie to dron państwowy, który nie podlega prywatnemu ubezpieczeniu OC. Albo jeśli szkoda miała związek z działaniami wojennymi, których wystąpienie wyłącza odpowiedzialność ubezpieczyciela. Czy automatycznie oznacza to, że nie ma skąd dostać odszkodowania za szkodę? Niekoniecznie. W takich przypadkach można próbować uzyskać rekompensatę z budżetu państwa lub programów pomocowych.
Możliwe formy pomocy publicznej w Polsce
W Polsce mamy kilka potencjalnych dróg, które warto rozważyć, gdy standardowa polisa nie pokrywa szkody wywołanej upadkiem drona. Każdorazowo trzeba jednak sprawdzić, która z nich w danej sytuacji jest możliwa i dostępna.
- 1. Odszkodowanie z budżetu państwa lub funduszy kryzysowych W wyjątkowych sytuacjach rząd może uruchomić środki kryzysowe lub rezerwę budżetową, przeznaczoną na naprawę szkód spowodowanych działaniami zbrojnymi lub katastrofami. W praktyce mogą to być ustawowe odszkodowania lub decyzje rządowe dotyczące rekompensat (roszczenia publiczne).
- 2. Samorządowe programy pomocowe Samorządy lokalne mogą uruchamiać dotacje na remonty, wsparcie finansowe lub preferencyjne kredyty dla mieszkańców, którzy stracili mienie w wyniku zdarzeń nadzwyczajnych (np. katastrofy, ataki).
- 3. Ustawowe odszkodowania specjalne lub rekompensaty W niektórych ustawach przewidziane są specjalne odszkodowania, gdy państwo lub jego instytucje (np. siły zbrojne) wyrządzą szkodę. Wówczas, po spełnieniu określonych warunków, poszkodowany może domagać się odszkodowania od Skarbu Państwa na zasadach ogólnych, na przykład określonych w kodeksie cywilnym lub ustawie o odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez organy władzy publicznej. Warto jednak wiedzieć, że w takim przypadku obowiązują ograniczenia. Bowiem w sytuacjach szczególnych państwo równie dobrze może ograniczyć swoją odpowiedzialność lub odpowiadać jedynie za szkody związane przez wprowadzone przez nie środki nadzwyczajne, a nie szkodę spowodowaną przez osobę trzecią.
Jak ubiegać się o pomoc? Formalności i strategie
Żeby skutecznie ubiegać się o odszkodowanie w sytuacji, gdy standardowa polisa nie działa, trzeba przede wszystkim śledzić akty prawne. Sprawdzać regularnie, czy pojawiły się decyzje rządowe związane z konfliktem, stanem nadzwyczajnym lub katastrofami. Często akty te określać będą mechanizmy pomocy.
Jeśli taki program pomocowy zostanie uruchomiony, złóż stosowny wniosek do właściwej jednostki – np. urzędu gminy lub właściwego ministerstwa. Pamiętaj o dołączeniu dokumentacji do wniosku. Musi z niej wynikać, że została poniesiona szkoda i w jakiej wysokości.
Jeśli nie uda się tak uzyskać pomocy publicznej lub wniosek zostanie odrzucony, pozostaje otwarta droga sądowa przeciwko Skarbowi Państwa. Musisz mieć jednak świadomość, że droga ta może być długa i wyboista, a w stanach wyjątkowych – także niekoniecznie skuteczna.
Podsumowanie
Jak widzisz do szkód spowodowanych dronem trzeba mieć kompleksowe podejście. Jeśli zwykła polisa nie zadziała, można próbować innych strategii, na przykład dochodzenia odszkodowania od Skarbu Państwa, gdy istnieją ku temu przesłanki. Niezależnie od tego, na jakim etapie jesteś i jaką wyrządzono Ci szkodę, przyda Ci się wsparcie kancelarii prawnej.