Odszkodowania za wypadki związane z pracą w silosach i magazynach rolniczych

Praca w silosach i magazynach rolniczych jest niebezpieczna i często prowadzi do poważnych wypadków, a nawet do śmierci. Poszkodowany pracownik lub jego rodzina mogą wówczas ubiegać się o konkretne świadczenia. I zdecydowanie nie chodzi tu tylko o kwotę z KRUS-u, która zwykle okazuje się niewspółmierna do skali urazów i doznanego cierpienia. W wielu takich sytuacjach można jeszcze dodatkowo otrzymać odszkodowanie za wypadki w silosach i magazynach rolniczych z OC rolnika. Jak się o nie ubiegać? I czy prawo do odszkodowania mają tylko Ci pracownicy, których pracodawca nie dopełnił norm BHP w pracy?

Na czym polega wypadek w rolnictwie?

Na temat wypadków w rolnictwie i związanej z tym odpowiedzialności możesz przeczytać cały osobny artykuł w naszej Bazie Wiedzy. Na potrzeby tego wpisu musimy jednak przynajmniej przypomnieć, jaka jest definicja wypadku w rolnictwie. W końcu tylko, gdy dojdzie do takiego zdarzenia, można w ogóle rozważać dochodzenie odszkodowania od właściciela gospodarstwa rolnego.

I tak zgodnie z definicją wypadek rolniczy to zdarzenie nagłe i wywołane przyczyną zewnętrzną. Musi do niego dojść podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa. Trudno mieć więc wątpliwości, że wypadki w silosach i magazynach rolniczych spełniają te wymagania, a co za tym idzie – dają poszkodowanemu prawo do odszkodowania.

Jakie są przyczyny wypadków w silosach i magazynach rolniczych (wypadkach w rolnictwie)?

Trudno o jeden, ścisły katalog przyczyn stojących za kolejną tragedią w silosie czy magazynie rolniczym. Każda historia jest nieco inna, więc na pewno poniższa lista nie będzie pełna. Bardzo często jednak do tego typu zdarzeń dochodzi ze względu na zaniedbania ze strony pracodawcy. Na czym dokładnie mogą polegać – o tym przeczytasz w dalszej części artykułu, gdzie przytoczymy konkretne historie z ostatnich lat.

W uproszczeniu można jednak powiedzieć, że do głównych przyczyn wypadków w silosach i magazynach rolniczych zalicza się takie przypadki jak:

• brak odzieży ochronnej;
• zły stan techniczny maszyn lub narzędzi;
• zła organizacja pracy;
• brak wymaganych uprawnień;
• brak stosowania niezbędnych środków bezpieczeństwa.

Zgłoszenie wypadku przy pracy rolniczej i procedura uzyskania odszkodowania

W razie wypadku w silosie czy magazynie rolniczym obowiązuje ta sama zasada co przy innym wypadku związanym z działalnością rolniczą – w pierwszej kolejności należy zgłosić się do najbliższej placówki KRUS-u.

Poszkodowany może wówczas otrzymać jednorazowe odszkodowanie, którego wysokość będzie uzależniona od skutków wypadku – przede wszystkim od procentowego stopnia uszczerbku na zdrowiu i możliwości powrotu do pracy. Prawo do odszkodowania po wypadku w silosie będą mieć także najbliżsi pracownika w sytuacji, gdy ten zmarł.

Problem z odszkodowaniem z KRUS-u polega jednak na tym, że suma odszkodowania jest z góry ustalona. Nie ma więc takiej zależności, która znajduje zastosowanie np. przy wypadku komunikacyjnym, błędach medycznych itd. W tych sytuacjach odszkodowanie ma pokryć wszystkie szkody materialne (koszty i straty poniesione w związku z wypadkiem). Przy odszkodowaniu z KRUS-u często okazuje się, że wypłacona kwota odpowiada zaledwie ułamkowi szkód majątkowych poniesionych przez poszkodowanego.

Pewnie zastanawiasz się, co dzieje się w takiej sytuacji. Bo nie ukrywajmy – jest to dość niesprawiedliwe. Na szczęście ustawodawca wyszedł z podobnego założenia. Uznał, że jeśli odszkodowanie z KRUS-u jest niewystarczające, to pozostałą kwotę możesz otrzymać od właściciela gospodarstwa rolnego, w którym doszło do wypadku. Jest jednak dodatkowy warunek – to rolnik musi ponosić odpowiedzialność za wypadek. Wtedy pozostała kwota zostanie wypłacona z OC rolnika.

Kiedy otrzymasz odszkodowanie za wypadek z OC rolnika?

Wiesz już, że w pierwszej kolejności musisz ubiegać się o odszkodowanie z KRUS-u. Dopiero potem możesz otrzymać uzupełnienie tej kwoty w ramach OC rolnika. Przynajmniej formalnie.

W praktyce wygląda to tak, że jeśli odpowiedzialność rolnika za wypadek w gospodarstwie jest oczywista, to możesz wystąpić o świadczenia równolegle – w ramach KRUS-u i OC. Kwotę z OC i tak dostaniesz dopiero po wypłacie z KRUS-u (bo wtedy też dopiero wiadomo, na ile wypłacone świadczenie jest za niskie). W ten sposób przyspieszasz jednak całą procedurę.

No właśnie, ale co to właściwie oznacza, że odpowiedzialność za wypadek spoczywa na rolniku? To rolnik musi ponosić winę za całe zdarzenie, czyli w praktyce – nie przestrzegać norm BHP w swoim gospodarstwie. A taki scenariusz powtarza się właściwie ciągle.

Wypadek w rolnictwie z powodu niedopełnienia norm bezpieczeństwa – jak rolnicy naruszają przepisy BHP?

Historii o wypadkach w silosach czy magazynach rolniczych jest mnóstw i zwykle ich tragiczny finał wiąże się właśnie z niedopełnieniem norm BHP. W jaki dokładnie sposób – to już najlepiej zobrazują przykłady prawdziwych wypadków, które miały miejsce w ostatnich latach.

Brak przeglądu technicznego silosów

Mężczyzna przechodził pomiędzy silosami, kiedy z jednego z silosów oderwał się lej wysypowy. W efekcie pracownik został zasypany 100 tonami zboża. Jaki był finał tej historii – łatwo można się domyślić. Niestety nawet szybka reakcja kolegów, którzy rzucili się na ratunek i wezwali pogotowie, nie wystarczyła, by uniknąć śmierci.

Silos nie miał dokumentacji. Prawdopodobnie był wyprodukowany w latach 70. Pracodawca nie pamiętał, czy występował do Nadzoru Budowlanego o zgodę na ustawienie i montaż silosów. Nie dokonywał również okresowych przeglądów technicznych.

W opisanej wyżej sytuacji z jednej strony mamy winę pracownika, który przechodził w miejscu niedozwolonym. Z drugiej – zaniedbania ze strony pracodawcy (brak kontroli stanu technicznego), które pozostawały w bezpośrednim związku z wypadkiem. Gdyby więc pracodawca dopełniał norm BHP, do tragedii prawdopodobnie by nie doszło.

Zatrucie gazami

Bardzo często dochodzi też do sytuacji, gdy pracownicy trują się gazami znajdującymi się w silosach. Tak było chociażby w nielegalnej kwaszarni kapusty i ogórków w zakładzie w Bałoszycach. Jeden z pracowników przebywał w silosie, wyrzucając z niego kapustę, kiedy paleta osunęła się i gaz wybił do góry. Wskutek zatrucia gazem pracownik zmarł, a kolega, który ruszył mu na ratunek, trafił w ciężkim stanie do szpitala.

To również przykład niezapewnienia norm BHP. Tym bardziej, że w tym przypadku pracownicy nie mieli nawet maseczek ani specjalnej odzieży roboczej. Co więcej, skarżyli się często na zapach wydobywający się z silosów, a mimo to kazano im wchodzić do środka. Tymczasem to obowiązkiem pracodawcy jest sprawdzenie, czy w silosach nie znajdują się szkodliwe gazy, które mogą prowadzić do uduszenia się pracowników.

Upadek z wysokości

Dużą kategorią spraw dotyczących wypadków w silosach są te związane z pracą na wysokości. Czasami pracownik nie ma odpowiedniego zabezpieczenia (np. uprzęży) i w efekcie spada z ogromnej wysokości, innym razem zabezpieczenia wprawdzie są, za to inne niedopatrzenia powodują, że praca na wysokości okazuje się niebezpieczna i niezgodna z BHP.

Tak było w przypadku głośnego wypadku w Białymstoku. Wtedy to w betonowym silosie prowadzono prace polegające na usuwaniu zbitych warstw otrębów zalegających na dużej wysokości. Do tego zadania wynajęto zewnętrzną firmę z uprawnieniami i sprzętem niezbędnym do wykonywania takich zadań. Podczas prac duża warstwa otrębów oderwała się jednak ze ściany silosu i przygniotła pracownika.

Akcja ratunkowa trwała aż 2 dni, a mężczyzny nie dało się ocalić. Sąd uznał, że winny całej sytuacji dyrektor , który naraził pracownika zewnętrznej firmy na niebezpieczeństwo. Po pierwsze miał odpowiednią wiedzę i szkolenia co do zasad BHP obowiązujących w silosie. Jeśli umożliwiłby pracę z pomostu wewnątrz silosu, zapewnił odpowiednie oświetlenie i osobę do nadzoru, być może nie doszłoby do tragicznej śmierci. Poza tym nie wyłączył tzw. ślimaka – urządzenia wewnątrz silosu, które mogło przyczynić się do oderwania otrębów. I choć sam pracownik też popełnił błędy – nie był przypięty do liny asekuracyjnej, schodził poniżej nawisu otrębów i nie naprężył głównej liny –  nie zmieniało to faktu, że dyrektor firmy nie przestrzegał norm BHP, a tym samym można mu było przypisać winę za wypadek.

Inne zaniedbania prowadzące do wypadków w silosach

Oczywiście 3 wyżej wymienione przykłady nie wyczerpują listy wszystkich zaniedbań, jakich dopuszczają się właściciele gospodarstw rolnych. Bardzo często zdarza się również, że do silosu wpuszczana jest wprawdzie osoba z odpowiednim zabezpieczeniem, ale za to bez uprawnień do pracy na wysokości. To również oznacza naruszenie przepisów BHP – samo zapewnienie sprzętu nie wystarczy.

Pracodawca musi też zadbać o wszystkie zabezpieczenia – nie tylko uprząż, ale także barierki czy odpowiednią procedurę zgłaszania szkód. Wszystkie te elementy wchodzą w zakres wymogu zapewnienia warunków pracy zgodnych z normami BHP.

Często też wprawdzie pracownicy są odpowiednio wyposażeni, ale pracują pojedynczo, podczas, gdy dla bezpieczeństwa w silosie czy magazynie rolniczym jednocześnie powinny znajdować się 2 osoby. Bez tego nie ma jak zawołać kogokolwiek na pomoc, jeśli dojdzie do wypadku.

Jak otrzymać odszkodowanie za wypadek w silosach lub magazynach rolniczych?

Wiesz już, jakich zaniedbań może się dopuścić właściciel gospodarstwa rolnego. Teraz pozostaje jeszcze pytanie – jak uzyskać od niego odszkodowanie?

Żeby było to możliwe, musisz wykazać, że odszkodowanie z KRUS-u jest niewystarczające oraz że pracodawca nie dopełnił wymogów BHP. Na marginesie warto wspomnieć, że czasami nawet wina pracodawcy nie jest konieczna. Niektóre, mocno zmechanizowane gospodarstwa, uważa się za tzw. gospodarstwa wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody, a wtedy właściciel odpowiada na zaostrzonych zasadach. Samodzielnie trudno Ci będzie jednak ocenić, czy dane gospodarstwo spełnia te wymogi. To dość skomplikowane zagadnienie i raczej nie obejdzie się tu bez konsultacji z prawnikiem, dlatego odłóżmy ten temat na bok.

Co do kwestii niedopełnienia wymogów BHP sprawa jest dość oczywista. Tutaj przydatne okażą się takie dowody jak:

• zdjęcia z miejsca wypadku;
• zeznania świadków zdarzenia;
• notatka policyjna.

Poza tym na miejsce zdarzenia zazwyczaj wzywana jest prokuratura, która ustala okoliczności wypadku. Zwykle też postępowanie związane z uzyskaniem odszkodowania jest tylko jednym z postępowań toczących się w tej sprawie. Za spowodowanie śmiertelnego wypadku lub narażenie pracownika na uszczerbek na zdrowiu właściciel gospodarstwa może odpowiadać również na drodze karnej. W naszej kancelarii nie tylko więc reprezentujemy klientów w procesie uzyskania odszkodowania, ale także dążymy do ukarania sprawcy, wspierając działania prokuratury jako pełnomocnik pokrzywdzonego.

Jeśli natomiast chodzi o wykazanie, że odszkodowanie z KRUS-u jest niewystarczające, to tutaj wszystko sprowadza się do kalkulacji. Musisz wykazać, jakie koszty i straty pociągał za sobą taki wypadek i o ile ta kwota jest większa od tej uzyskanej z KRUS-u. Tu przyda się przede wszystkim dokumentacja medyczna oraz wszelkie rachunki i faktury.

Warto też dodać, że w ramach OC rolnika możesz otrzymać nie tylko odszkodowanie, które naprawi szkody majątkowe. Zwykle należy Ci się także zadośćuczynienie za doznane krzywdy (ból, cierpienie, stratę bliskiej osoby w wypadku), a czasem również renta, jeśli wypadek doprowadził do utraty zdolności do pracy, zwiększenia się Twoich potrzeb lub utraty widoków powodzenia na przyszłość.

Jak widzisz, sprawa jest bardziej złożona, niż na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać. Dochodzenie odszkodowania na własną rękę, ocena szkód i sprawdzenie, na jakich zasadach (winy czy ryzyka) odpowiada właściciel danego gospodarstwa rolnego, może okazać się dużym wyzwaniem. Jeśli nie chcesz działać samodzielnie, skorzystaj z naszej pomocy. Od 2009 roku pomagamy poszkodowanym w wypadkach w rolnictwie i możemy pomóc też Tobie.