Odszkodowanie za odwołany lot – kiedy przysługuje i jak je uzyskać?

Myślami jesteś już na wymarzonych wakacjach, śpieszysz się na spotkanie biznesowe, a może po prostu chcesz spędzić wolny weekend za miastem – w każdej z tych sytuacji napis „odwołany” na tablicy lotów pokrzyżuje Ci plany. Czasu nie cofniesz, ale przynajmniej otrzymasz rekompensatę pieniężną. Za odwołany lot zwykle przysługuje Ci bowiem odszkodowanie.

Kiedy możesz otrzymać odszkodowanie za odwołany lot?

Jeśli Twój lot został odwołany, to na pewno najbardziej interesuje Cię odpowiedź na pytanie, jakie prawa Ci przysługują. Warto jednak zacząć od wytłumaczenia, co rozumie się przez „odwołanie lotu”. Jest to o tyle ważne, że choć z pozoru sprawa jest prosta, to w ujęciu prawnym „odwołanie” może być rozumiane inaczej, niż intuicyjnie sądzisz.

Przyjmuje się bowiem, że odwołanie lotu ma miejsce nie tylko, kiedy w ogóle się nie odbył, ale także gdy:

• pierwotny rozkład lotu zostaje zmieniony, a Ciebie jako pasażera przenoszą na inny planowany lot,
• Twój samolot wprawdzie wystartował, ale musiał wrócić na lotnisko odlotu,
• Twój samolot przyjechał do portu lotniczego innego niż ten wskazany na bilecie jako miejsce docelowe, z wyjątkiem sytuacji gdy:
  • zmiana planu podróży została przez Ciebie zaakceptowana (wtedy lot traktowany jest jako opóźniony, a nie odwołany)
  • port lotniczy przylotu i pierwotnego miejsca docelowego obsługują loty do tego samego miasta lub regionu (taki lot też traktowany jest jako opóźniony, a nie odwołany).

Jak widzisz, pojęcie odwołania lotu jest więc naprawdę szerokie i nie dotyczy jedynie sytuacji, gdy w ogóle nie wyruszysz z lotniska.

Nie za każdy anulowany lot przysługuje Ci odszkodowanie

Odwołanie lotu nie zawsze oznacza, że otrzymasz odszkodowanie od linii lotniczej. Wprawdzie nie ma ustawy w Polsce, która regulowałaby tę kwestię. Swoich praw możesz jednak dochodzić w oparciu o Rozporządzenie Parlamentu i Rady nr 261/2004 z dnia 11 lutego 2004 roku. Jest to bowiem taki akt prawa unijnego, który wywiera bezpośredni skutek we wszystkich państwach UE – bez konieczności powtarzania tych przepisów w ustawach poszczególnych państw.

Nie oznacza to jednak, że na tej podstawie przysługuje Ci rekompensata za każdy odwołany lot. We wspomnianym Rozporządzeniu znajdziesz wyraźną informację, że znajduje ono zastosowanie tylko do lotów:

• na terytorium UE (niezależnie, czy przewoźnik jest z UE),
• z kraju spoza UE do kraju UE, ale tylko jeśli są obsługiwane przez linie lotnicze z UE,
• z kraju Unii Europejskiej do kraju spoza UE (niezależnie, czy przewoźnik jest z UE).

Poza tym zdarza się, że linia lotnicza z dużym wyprzedzeniem wie już, że dany lot się nie odbędzie. W takiej sytuacji może zwolnić się od konieczności wypłaty odszkodowania. Wszystko pod warunkiem, że powiadomi Cię o odwołaniu lotu:

• co najmniej na 14 dni przed planowanym czasem odlotu lub
• w okresie od 2 tygodni do 7 dni przed planowanym odlotem i zaoferuje Ci zmianę podróży, umożliwiając wylot najpóźniej 2 godziny przed planowanym odlotem i dotarcie na miejsce najpóźniej 4 godziny po planowanym czasie przelotu lub
• w okresie krótszym niż 7 dni zaoferuje Ci zmianę planu podróży pozwalającą na wylot nie więcej niż 1 godzinę przed planowanym czasem odlotu i dotarcie na miejsce najwyżej 2 godziny po planowanym czasie przylotu.

Za odwołany lot odszkodowanie nie będzie Ci się należeć także, gdy przyczyną takiej sytuacji były nadzwyczajne okoliczności. To jednak linia lotnicza musi udowodnić, że rzeczywiście miały one miejsce, a więc że doszło do sytuacji, której wcześniej nie dało się przewidzieć.

Anulowany lot – jak wysokie odszkodowanie Ci przysługuje?

Jeśli Twój lot spełnia warunki określone w rozporządzeniu, należy Ci się odszkodowanie. Jego wysokość będzie zależała od długości trasy odwołanego lotu. I tak przysługuje Ci:

• 250 euro w przypadku trasy do 1500 kilometrów,
• 400 euro na trasie powyżej 1500 km w obrębie UE oraz 1500-3500 km dla pozostałych lotów,
• 600 euro dla wszystkich pozostałych lotów.

UWAGA! Pamiętaj, że w razie odwołania pierwotnego lotu przewoźnik może Ci zaoferować lot alternatywny. W takiej sytuacji odszkodowanie zostanie obniżone o 50%, jeśli czas przylotu lotu alternatywnego w porównaniu do pierwotnie zarezerwowanego nie przekracza:

• 2 godzin w przypadku lotów o długości do 1500 km – wtedy otrzymasz 125 euro
• 3 godzin w przypadku lotów wewnątrzwspólnotowych powyżej 1500 km oraz pozostałych lotów o długości 1500-3500 km – otrzymasz 200 euro
• 4 godzin w przypadku pozostałych lotów – odszkodowanie będzie wynosić 300 euro.

Powyższe odległości mierzy się po „ortodromie” czyli najkrótszej odległościami między dwoma punktami kuli poprowadzona jej powierzchnią.

Jakie prawa ma pasażer samolotu, który został odwołany?

Za odwołany lot przysługuje Ci nie tylko odszkodowanie. Masz prawo także „odstąpić” od umowy, a więc żądać zwrotu pełnego kosztu biletu lub jego części, jeśli lot został częściowo zrealizowany.

W przypadku lotów łączonych zdarzają się jednak przypadki, kiedy otrzymasz zwrot za całość zapłaconej ceny. Wszystko jednak pod warunkiem, że taki lot nie służyłby już pierwotnemu celowi.

Przykładowo: lecisz na spotkanie biznesowe w Madrycie. Dolecisz tam z Warszawy z przesiadką w Kopenhadze. Pierwsza część podróży przebiega bez problemów. Lot Kopenhaga-Madryt zostaje jednak odwołany. Nie masz więc możliwości dotarcia na spotkanie biznesowe. Lot do Madrytu po określonym terminie tym samym nie będzie mieć sensu. Zwrot należy Ci się więc nie tylko za trasę Kopenhaga-Madryt, ale także za odbytą podróż na odcinku Warszawa-Kopenhaga.

Prawo do zwrotu pieniędzy za bilet to jednak nie jedyna możliwość. Możesz domagać się także zmiany planu podróży do miejsca docelowego na porównywalnych warunkach i w najwcześniejszym możliwym terminie. Kolejne rozwiązanie to zmiana podróży do innego miejsca, w późniejszym, dogodnym czasie.

Przewoźnik ma także obowiązek zapewnienia Ci opieki. Oznacza to dla Ciebie przede wszystkim prawo do:

• bezpłatnych posiłków i napojów,
• komunikacji na koszt przewoźnika – np. 2 rozmów telefonicznych,
• pokrycia kosztów noclegu i transportu na trasie lotnisko-hotel – jeśli planowany lot miałby się odbyć co najmniej 1 dzień później.

Jeśli taka opieka nie zostanie zagwarantowana i pokryjesz wspomniane koszty z własnej kieszeni, później możesz ubiegać się o ich zwrot. Pamiętaj jednak o zatrzymaniu rachunków i faktur, które potwierdzą wysokość poniesionych wydatków.

UWAGA! Linia lotnicza może zaoferować Ci voucher do wykorzystania w późniejszym terminie. Pamiętaj, że nie musisz go przyjmować – masz prawo żądać wypłaty odszkodowania w gotówce. Poza tym takie rozwiązanie nieraz okaże się niekorzystne. Przyjęcie vouchera może być bowiem jednoznaczne ze zrzeczeniem się prawo do dochodzenia odszkodowania lub zwrotu kosztów biletu.

Odwołany lot – co dalej?

Wiesz już, jakie prawa Ci przysługują. Pozostaje ostatnie pytanie – jak dochodzić wypłaty odszkodowania? To temat na osobny wpis, jednak w dużym skrócie można powiedzieć, że swoje roszczenia w pierwszej kolejności musisz skierować do przewoźnika. Większość linii lotniczych udostępnia w tym celu specjalny formularz na swojej stronie internetowej.

Jeśli natomiast odpowiedź linii lotniczej będzie negatywna, możesz złożyć skargę do Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Rozpozna ją w terminie 30 dni. Masz też drugą możliwość – dochodzenie swoich praw na drodze sądowej.

Pamiętaj jednak, że przepisy ograniczają Twój czas na skuteczne działanie – termin przedawnienia roszczeń odszkodowawczych w przypadku odwołanych lotu wynosi 1 rok od momentu, w którym miał się on odbyć.