- Jakie znaczenie rządowa pomoc dla powodzian ma w kontekście odszkodowania?
- Zasada niebogacenia się na odszkodowaniu i pomoc finansowa dla powodzian
- Czy zapomoga od państwa obniża odszkodowanie po powodzi?
- Wpływ pomocy państwowej na wysokość odszkodowania – co na ten temat mówią sądy?
- Ubezpieczyciel odmówił wypłaty pełnego odszkodowania z uwagi na skorzystanie z rządowej pomocy dla powodzian – co robić?
Z tego wpisu dowiesz się:
Twój ubezpieczyciel uznał, że zapomoga od państwa ma wpływ na odszkodowanie po powodzi? To scenariusz, którego obawia się wielu poszkodowanych. A jak to wygląda w praktyce? Czy ubezpieczyciel może obniżyć Twoje odszkodowanie, jeśli skorzystasz jednocześnie z zasiłku? Na szczęście na przestrzeni lat zapadło wiele wyroków w tym temacie, a Sąd Najwyższy wydał nawet uchwałę. Sprawa jest więc jasna.
Jakie znaczenie rządowa pomoc dla powodzian ma w kontekście odszkodowania?
Powódź z września 2024 roku spowodowała ogromne straty dotyczące zarówno budynków, przedsiębiorstw, jak i pól uprawnych. Poszkodowani mogą liczyć nie tylko na wsparcie w postaci organizowanych zbiórek, ale także na wsparcie finansowe w ramach rządowej pomocy dla powodzian.
Program ten przewiduje m.in. do 10 tysięcy złotych pomocy doraźnej (w ramach środków uzyskanych z pomocy społecznej i zasiłku powodziowego). Poszkodowani mogą też wnioskować o bezzwrotne środki na remont lub odbudowę budynków uszkodzonych przez powódź. Wysokość otrzymanej kwoty jest uzależniona od skali zniszczeń i może sięgać nawet do 200 tysięcy złotych. Szczegóły dostępne są na podstronie w całości poświęconej możliwości uzyskania rządowej pomocy dla powodzian.
Problem może pojawić się jednak, gdy skorzystasz z tego rodzaju wsparcia, a jednocześnie zgłosisz się do ubezpieczyciela, by naprawił szkody z Twojej polisy powodziowej. Szczególnie, gdy wcześniej dokładnie te same szkody zdołasz naprawić z pieniędzy uzyskanych od państwa. Z tego powodu zdarza się, że ubezpieczyciele przyznają odszkodowania pomniejszone o kwotę, która trafiła już na Twoje konto. Ale czy słusznie?
Zasada niebogacenia się na odszkodowaniu i pomoc finansowa dla powodzian
Jedną z podstawowych zasad związanych z odszkodowaniami jest zakaz bogacenia się na ubezpieczeniach.
Jak to wygląda w praktyce? Załóżmy, że Twoje mieszkanie jest ubezpieczone od zalania. I do takiego zalania rzeczywiście dochodzi. Szkody wynoszą 30.000 złotych. Możesz naprawić je z własnej polisy. Sąsiad, który Cię zalał, ma jednak wykupione OC i jeśli zgłosisz się do jego ubezpieczyciela, ten też wypłaci Ci 30.000 złotych. Nie możesz jednak otrzymać tej kwoty z obu źródeł na raz – pieniądze mają pozwolić jedynie na naprawę szkód. Jeśli natomiast wypłaci Ci je każdy z ubezpieczycieli, to w ten sposób się wzbogacisz.
To właśnie jeden z argumentów podnoszonych przez ubezpieczycieli, gdy poszkodowany w wyniku powodzi otrzyma pomoc rządową. Jeśli potem zgłosi się po odszkodowanie po powodzi do swojego ubezpieczyciela, może spotkać się z odmową lub znacznym obniżeniem wypłaconej kwoty.
Na pierwszy rzut oka taka decyzja wydaje się w pełni uzasadniona. Wiesz już, że nie można bogacić się na odszkodowaniach. A w tym przypadku taki scenariusz byłby realny – jeśli np. 100.000 złotych od państwa wystarczyłoby na naprawę szkód, to kwota od ubezpieczyciela byłaby już „nadwyżką”.
Zauważ jednak, że wspomniana zasada niebogacenia się dotyczy sytuacji dwóch odszkodowań. Tymczasem w omawianym przypadku mamy do czynienia z odszkodowaniem i wsparciem od państwa, czyli pieniędzmi pochodzącymi z dwóch zupełnie różnych źródeł.
Czy zapomoga od państwa obniża odszkodowanie po powodzi?
Ubezpieczyciel nie może obniżyć odszkodowania z powodu otrzymania zapomogi. I nie ma w tym kontekście znaczenia, czy takie wsparcie finansowe pochodzi z budżetu państwa, czy też ze środków samorządu terytorialnego.
Odszkodowanie i zapomoga od państwa przyznawane są na podstawie dwóch zupełnie różnych tytułów prawnych. I co więcej mają inny cel.
Zasiłek czy wsparcie finansowe ze środków państwowych lub samorządowych nie jest wsparciem o charakterze odszkodowawczym. Można go nazwać środkiem „pomocowym”. To samo dotyczy zbiórek i darowizn na rzecz powodzian. Co więcej, poszkodowani mogą, ale niekoniecznie na pewno otrzymają taką pomoc.
W przypadku umowy ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, że na pewno wypłaci konkretną kwotę, jeśli dojdzie do sytuacji przewidzianej w umowie (w tym przypadku do powodzi). Ty z kolei zobowiązujesz się w zamian ponosić koszty ubezpieczenia – płacić przewidzianą składkę. Sprawa jest więc prosta i każde z was powinno wykonywać obowiązki przewidziane przez umowę.
Z tych wszystkich powodów nie obowiązuje tu analogiczna zasada jak w przypadku prawo do odszkodowania przysługującego z 2 różnych polis. Nie ma też przepisu, według którego ubezpieczyciel miałby prawo odmówić wypłaty pełnej kwoty z tego względu, że poszkodowany uzyskał pomoc od państwa. Tym bardziej, że na pewno celem państwa lub samorządu wypłacającego takie pieniądze nie jest zmniejszenie długu ubezpieczyciela.
Wpływ pomocy państwowej na wysokość odszkodowania – co na ten temat mówią sądy?
Wszystkie wnioski z poprzednich akapitów potwierdzają także sądy, które są konsekwentne w swoim stanowisku. W tym kontekście szczególne znaczenie ma uchwała Sądu Najwyższego z 14 września 2016 roku o sygnaturze III CZP/35/16.
W uchwale Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na kwestie omówione wyżej, czyli:
- Ubezpieczyciela i Ciebie wiąże umowa. Z umowy tej wynika m.in. obowiązek wypłaty przez ubezpieczyciela określonej kwoty;
- Dla ubezpieczyciela nie powinno mieć więc znaczenia, czy otrzymasz wsparcie finansowe od państwa lub samorządu, zasiłek z funduszu ubezpieczeń społecznych czy wsparcie ze zorganizowanych zbiórek. Liczy się tylko to, że według zawartej z Tobą umowy musi wykonać swój obowiązek.
Ubezpieczyciel odmówił wypłaty pełnego odszkodowania z uwagi na skorzystanie z rządowej pomocy dla powodzian – co robić?
Wiadomo już, jak cała sytuacja powinna wyglądać pod kątem prawnym. A co jeśli mimo wszystko ubezpieczyciel uzna, że pomoc rządowa od państwa obniża należne Ci odszkodowanie?
W takiej sytuacji możesz złożyć odwołanie od wydanej decyzji i powołać się na wyżej opisane argumenty, a przede wszystkim na wspomnianą uchwałę Sądu Najwyższego.
Gdyby i to nie przyniosło skutku, pozostaje Ci jeszcze droga sądowa lub zaangażowanie w całą sprawę Rzecznika Finansowego.
Pamiętaj też, że jeśli z jakichkolwiek innych przyczyn nie zgadzasz się z wyliczeniami ubezpieczyciela i wydaną przez niego decyzją, również możesz złożyć reklamację, a w dalszej kolejności – dochodzić należnych Ci pieniędzy na drodze sądowej. Od 2009 roku reprezentujemy poszkodowanych w sporach z ubezpieczycielami. Skontaktuj się z nami, jeśli chcesz dołączyć do grona osób, którym pomogliśmy uzyskać należne im pieniądze.
Czy zapomoga od państwa obniża odszkodowanie po powodzi? – podsumowanie
- Pomoc finansowa od państwa (ze środków państwowych lub samorządowych) nie powinna wpływać na wysokość odszkodowania po powodzi wypłacanego przez ubezpieczyciela. Ta sama zasada dotyczy np. organizowanych zbiórek dla powodzian.
- Pomoc rządowa – jak sama nazwa wskazuje – ma charakter pomocowy, a nie odszkodowawczy. Jest przyznawana na innych zasadach niż ubezpieczenie i nie powinna mieć wpływu na kwotę wypłacanego odszkodowania. W przeciwnym razie dochodziłoby do sytuacji, w której ubezpieczyciel zmniejsza swój obowiązek względem Ciebie dzięki środkom pochodzącym z budżetu państwa lub samorządu.
- Sądy są konsekwentne w swoim stanowisku i zgodnie uznają, że zapomoga od państwa nie powinna wpływać na kwoty odszkodowania. Tego samego zdania jest Sąd Najwyższy, który w 2016 roku wydał uchwałę w podobnej sprawie.
- Jeśli mimo wszystko ubezpieczyciel odmawia Ci wypłaty pełnego odszkodowania, możesz odwołać się od jego decyzji, a w dalszej kolejności – zgłosić się do Rzecznika Finansowego lub dochodzić swoich praw w sądzie. Na to rozwiązanie warto zdecydować się także, jeśli z innych powodów kwota przyznanego odszkodowania jest za niska. Pamiętaj, że nie musisz przy tym działać samodzielnie. Możesz skorzystać ze wsparcia kancelarii specjalizującej się w pomocy poszkodowanym w wyniku powodzi.
