- Kto odpowiada za naprawę pojazdu po szkodzie?
- Jakie części ubezpieczyciele powinni uwzględniać w kosztorysie?
- Rodzaje części zamiennych: OE, OEM, OEQ, AM
- Czym są części oryginalne?
- Naprawa pojazdu po szkodzie w ramach OC i AC – części oryginalne czy zamienne?
- Jak ubezpieczyciele zaniżają odszkodowanie?
- Co robić, gdy ubezpieczyciel bezzasadnie uwzględnia w kosztorysie części zamienne?
Z tego wpisu dowiesz się:
Wysokość odszkodowania ubezpieczyciel ustala w oparciu o kosztorys. Czasami uwzględnia w nim jednak inne części niż te, które znajdowały się w Twoim aucie w momencie całego zdarzenia. I tu pojawia się pytanie – czy naprawa pojazdu po szkodzie powinna przebiegać w oparciu o części oryginalne, czy zamienne?
Kto odpowiada za naprawę pojazdu po szkodzie?
Osoba odpowiedzialna za naprawę szkód powinna w pełni wywiązać się z tego obowiązku. Mówiąc prościej – jej zadaniem będzie przywrócenie samochodu do stanu sprzed wypadku.
Jako że kierowcy muszą posiadać OC pojazdów, a wielu z nich decyduje się także dodatkowo wykupić autocasco, naprawą szkód zwykle zajmie się nie tyle sprawca zdarzenia, co ubezpieczyciel. W efekcie może ona przebiegać w ramach:
- OC sprawcy – jeśli to inna osoba odpowiada za uszkodzenia Twojego samochodu,
- Twojego AC – gdy szkody powstały z Twojej winy.
Istnieją przy tym dwie możliwości – przywrócenie Twojego samochodu do stanu sprzed wypadku albo wypłacenie kwoty pozwalającej na przeprowadzenie tych napraw samodzielnie.
Oczywistym jest, że ubezpieczyciel nie zajmuje się zawodowo naprawą pojazdów. Może co najwyżej polecić Ci konkretny warsztat. W praktyce jednak naprawienie szkody w tym wypadku będzie przebiegać w oparciu o drugie rozwiązanie, czyli wypłatę odpowiedniego odszkodowania.
Jakie części ubezpieczyciele powinni uwzględniać w kosztorysie?
Pełna naprawa szkód ma więc doprowadzić do sytuacji, gdy Twój samochód po stłuczce czy wypadku zostanie przywrócony do stanu sprzed całego zdarzenia. To, jaka kwota będzie odpowiednia, ubezpieczyciel ustali w oparciu o przygotowany kosztorys.
Na tym etapie ma konkretne obowiązki. Kilka lat temu Komisja Nadzoru Finansowego przygotowała bowiem specjalny dokument. Zgodnie z nim ubezpieczyciele muszą m.in.:
- stosować takie części, które umożliwią przywrócenie pojazdu do stanu sprzed wypadku,
- przekazywać informacje o rodzaju części, które uwzględniono przy sporządzaniu kosztorysu naprawy,
- uzasadniać swoją decyzję, jeśli w kosztorysie uwzględniono cenę części o jakości niższej od części uszkodzonej,
- informować, od jakiego producenta lub dostawcy nabędziesz części po cenie wskazanej w kosztorysie,
- używać podczas likwidacji szkód jedynie części nieoryginalnych o jakości porównywalnej do tych od producenta samochodu i posiadających gwarancję.
Z tego powodu w otrzymanym kosztorysie zobaczysz nie tylko, które elementy wymagają wymiany lub naprawy i jaka jest ich cena. Znajdą się tam także odpowiednie oznaczenia, z których dowiesz się, jaki rodzaj części uwzględniono przy ustalaniu wysokości odszkodowania.
Rodzaje części zamiennych: OE, OEM, OEQ, AM
Co w takim razie oznaczają poszczególne oznaczenia widniejące w kosztorysie? W krajach należących do Unii Europejskiej obowiązują konkretne regulacje związane z częściami zamiennymi. Tym samym można wyróżnić takie kategorie jak:
- OE – (oznaczane jako „O”) – oryginalne części, w które samochód wyposażony jest w fabryce, zanim trafi do sprzedaży. Taka część posiada logo producenta i można ją kupić w Autoryzowanej Stacji Obsługi.
- OEM (w kosztorysach oznaczane jako „Q”) – powstają w tym samym miejscu co OE i pod względem technologicznym niczym się od siebie nie różnią. Znajduje się na nich nie logo producenta samochodu, ale producenta części.
- OEQ ( w kosztorysach oznaczane jako „P”) – części wytwarzane zgodnie ze standardami produkcyjnymi, a więc ich jakość jest porównywalna do oryginałów. Sprzedawane są w innych warsztatach niż Autoryzowana Stacja Obsługi i po nieco niższej cenie.
- AM (oznaczane literą „Z”) – zamienniki o słabszej jakości, zwykle pochodzące spoza Unii Europejskiej, głównie z krajów takich jak Chiny, Wietnam czy Indie. Producentami są tu firmy, które nie dostarczają części na pierwszy montaż do aut osobowych.
Czym są części oryginalne?
Wiesz już, jakie rodzaje części mogą zostać uwzględnione w kosztorysie. Które z nich w takim razie kwalifikuje się do kategorii „oryginalne”?
Odpowiedź może wydawać się oczywista – będą to części O (OE). W końcu to właśnie w takie elementy samochód zostaje wyposażony, gdy trafia do salonu. Jeśli więc dojdzie do wypadku, a auto ma zostać przywrócone do poprzedniego stanu, to właśnie OE należy w nim zamontować.
Co jednak z częściami Q (OEM)? Wiesz już, że są to dokładnie te same elementy co OE i tak naprawdę różnią się tylko naklejką. Nie powinno mieć więc dla Ciebie większego znaczenia, czy w aucie zostaną zamontowane części O czy Q.
Rzecz w tym, że w przypadku części OEM to producent musi zaświadczyć, że jest ona tej samej jakości co część oryginalna. W efekcie w bazie danych programów kosztorysowych nieraz w kategorii Q znajdują się części, które w ogóle nie powinny zostać tam zakwalifikowane. Z tego powodu z Twojego punktu widzenia najlepiej, gdy w aucie znajdą się części O.
Jest jednak pewne „ale” – ubezpieczyciel nie zawsze musi uwzględnić w kosztorysie akurat element typu O. Zasada jest prosta:
- części O stosuje się do naprawy samochodów na gwarancji,
- części Q mogą zostać wykorzystane do naprawy auta po gwarancji, o ile spełniają wymagane standardy.
Naprawa pojazdu po szkodzie w ramach OC i AC – części oryginalne czy zamienne?
Jeśli dokonujesz napraw w ramach OC, to ubezpieczyciel zwykle nie będzie mógł Ci odmówić naprawy pojazdu po szkodzie na częściach oryginalnych.
Gdy Twój samochód był objęty gwarancją w momencie wypadku i do tej pory serwisowany był właśnie w oparciu o części oryginalne, to i naprawa również powinna odbyć się z wykorzystaniem tych elementów.
Takie samo prawo będziesz mieć w momencie, gdy przemawia za tym Twój szczególny interes. Chodzi tu o sytuację, gdy wprawdzie okres gwarancji upłynął, ale Twój samochód wciąż był serwisowany w oparciu o części oryginalne. Wtedy możesz się domagać przeprowadzenia napraw w oparciu o części O (OE), ewentualnie Q (OEM).
Właściwie wszystko można więc sprowadzić do ogólnej zasady – jeśli w momencie wypadku w Twoim samochodzie znajdowały się części oryginalne, to i takie powinny zostać uwzględnione w kosztorysie naprawy.
Analogicznie – jeśli były tam części zamienne, to nie możesz domagać się zamontowania części oryginalnych. Prowadziłoby to do zwiększenia wartości Twojego samochodu, a zgodnie z ogólną zasadą nie można bogacić się na odszkodowaniu.
Inaczej sprawa wygląda natomiast w przypadku AC. To, czy naprawa pojazdu po szkodzie będzie przebiegać w oparciu o części oryginalne, czy zamienne, zależy od tego, czy w warunkach ubezpieczenia znalazła się odpowiednia klauzula.
Jak ubezpieczyciele zaniżają odszkodowanie?
Tyle w teorii, a praktyka pokazuje, że niedoszacowane kosztorysy nie należą do rzadkości. Zaniżanie odszkodowań często wynika właśnie z uwzględnienia nieodpowiednich elementów.
Czasami zamiast części typu O lub nawet Q w kosztorysie zobaczysz literę P oznaczającą elementy EOQ. Ubezpieczyciel może argumentować, że skoro są one wytwarzane zgodnie z obowiązującymi standardami i mają podobną jakość co oryginał, to stanowią odpowiedni wybór przy dokonywaniu napraw.
Pamiętaj jednak, że obowiązkiem ubezpieczyciela jest przywrócenie Twojego pojazdu do stanu sprzed wypadku, a nie do stanu „podobnego”. Po naprawie w aucie powinny więc znajdować się części o tym samym, a nie o podobnym standardzie.
Oczywiście wszystkie te zasady dotyczą sytuacji, gdy w momencie wypadku w Twoim samochodzie znajdowały się oryginalne części. Właśnie wtedy montaż nieoryginalnych elementów możliwy jest jedynie za Twoją zgodą. To do Ciebie należy więc decyzja, czy naprawa pojazdu po szkodzie ma uwzględniać części oryginalne, czy zamienne.
Wyjątkiem będzie sytuacja, gdy części oryginalne są już mocno zniszczone. Tak mocno, że ich jakość jest niższa od zamienników. Wtedy rzeczywiście ubezpieczyciel nie musi uwzględnić części oryginalnych w przygotowanym kosztorysie.
Zdarza się również, że w momencie wypadku oryginalna część jest już w pewnym stopniu zużyta. Tak naprawdę przywrócenie pojazdu do stanu sprzed zdarzenia powinno więc polegać na zamontowaniu oryginalnej, ale już używanej części. Oczywiście w praktyce trudno taką znaleźć i tu ubezpieczyciele nieraz postanawiają dokonać amortyzacji, czyli po prostu zmniejszyć wysokość odszkodowania.
Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego nie mają jednak takiego prawa. Tym bardziej, że po wypadku i tak dochodzi do utraty wartości handlowej pojazdu. Po szkodzie nie sprzedasz go już po tej samej cenie co przed wypadkiem, dlatego nie ma podstaw, by dodatkowo dokonać jeszcze amortyzacji.
Co robić, gdy ubezpieczyciel bezzasadnie uwzględnia w kosztorysie części zamienne?
Ubezpieczyciel bezpodstawnie zaniża kosztorys? Tak samo jak w przypadkach, gdy do zaniżenia dochodzi z innych powodów (np. z uwagi na uwzględnienie zbyt małych kosztów robocizny), masz prawo odwołać się od jego decyzji.
Możesz też zdecydować się na naprawę samochodu w ASO, który sam oceni, jakie części powinny być zamontowane w samochodzie i jaka będzie cena napraw.
Gdy mimo wszystko ubezpieczyciel odrzuci Twoją reklamację, wciąż możesz jeszcze złożyć skargę do Rzecznika Finansowego. Pomógł on już wielu kierowcom, którzy znajdowali się w podobnej sytuacji. Jego opinia nie jest jednak wiążąca dla ubezpieczyciela, dlatego nieraz kolejnym krokiem może się okazać droga sądowa. Jeśli ubezpieczyciel bezpodstawnie zaniżył kosztorys istnieje duża szansa, że sprawa zakończy się na Twoją korzyść.
Naprawa pojazdu po szkodzie w oparciu o części oryginalne czy zamienne? – podsumowanie
- Ubezpieczyciel ma obowiązek przywrócić Twój samochód do stanu sprzed wypadku, a nie do stanu podobnego. Oznacza to, że powinien uwzględnić w kosztorysie odpowiednie części.
- Jeśli Twój samochód w momencie wypadku znajdował się na gwarancji, możesz domagać się naprawy w oparciu o elementy oryginalne O (OE). Z kolei jeśli czas gwarancji minął, ale do tej pory samochód był serwisowany w oparciu o części oryginalne, naprawa po szkodzie powinna odbyć się w oparciu o elementy O (OE) lub Q (OEM).
- Ubezpieczyciel może uwzględnić w kosztorysie zamienniki tylko w 3 przypadkach, a więc gdy: 1. w momencie wypadku w samochodzie nie było oryginalnych części, 2. w czasie powstania szkody w aucie znajdowały się oryginalne elementy, ale wyrazisz zgodę na zamontowanie zamienników, 3. oryginalne części są już tak zużyte, że ich wartość jest mniejsza od wartości zamienników.