Czym jest utrata wartości handlowej pojazdu i jaki ma wpływ na wysokość odszkodowania?

Kiedy Twój samochód zostanie uszkodzony w wypadku, zwykle otrzymujesz kwotę umożliwiającą dokonanie potrzebnych napraw. Czy to jednak oznacza, że samochód zostaje przywrócony do poprzedniego stanu? Nie do końca. Nawet najlepszy mechanik nie sprawi, że będzie to auto bezwypadkowe. I tu właśnie pojawia się takie pojęcie jak utrata wartości handlowej pojazdu, za którą również możesz otrzymać odszkodowanie.

Czym jest utrata wartości handlowej pojazdu?

Jak wiesz już z samego wstępu, utrata wartości handlowej pojazdu to nic innego, jak sytuacja, kiedy Twoje auto po wypadku jest warte mniej niż przed nim. Może i po wymianie części, odgnieceniu blachy, zamalowaniu rys itd. prezentuje się bez zarzutu. Rzecz w tym, że nie można go już nazwać samochodem bezkolizyjnym.

A teraz wyobraź sobie, że postanawiasz to auto sprzedać. Jak myślisz, który samochód będzie cieszył się większym zainteresowaniem kupujących – Twój czy identyczny model, który nie uczestniczył w żadnym wypadku? No właśnie, w tym zestawieniu Twój samochód wypada gorzej, a jego wartość jest mniejsza.

W efekcie znajdujesz się więc w sytuacji, kiedy teoretycznie szkody zostały naprawione, ale tak naprawdę jeśli zechcesz taki samochód sprzedać, tracisz. Zarobisz przecież na nim mniej, niż gdyby do wypadku nie doszło.

Utrata wartości handlowej pojazdu a odszkodowanie

Wiadomo już, czym jest utrata wartości handlowej pojazdu, więc teraz warto przyjrzeć się temu, jaki ma ona wpływ na odszkodowanie.

Samo pokrycie kosztów naprawy przez ubezpieczyciela czy sprawcę wcale nie rozwiązuje sprawy. Z jednej strony teoretycznie naprawił on w pełni szkody (do czego zobowiązują go przepisy), z drugiej nie do końca – Twój portfel i tak odczuje konsekwencje wypadku, kiedy zdecydujesz się takie auto sprzedać.

Nie ma wprawdzie żadnego przepisu, który wprost wskazywałby, że obniżenie wartości handlowej pojazdu jest szkodą majątkową. Z drugiej strony w Polsce obowiązuje zasada pełnego naprawienia szkody. A chyba trudno się nie zgodzić, że w tym przypadku różnica wartości Twojego auta sprzed i po wypadku też powinna zostać wyrównana przez ubezpieczenie sprawcy.

Z tym stanowiskiem zgodził się zresztą Sąd Najwyższy. Stwierdził, że po naprawie samochód odzyskuje pełną sprawność techniczną, ale jego cena sprzedażowa maleje. Zdaniem Sądu masz tym samym prawo domagać się także kwoty, która wyrówna tę zaniżoną wartość (Uchwała z dnia 12 października 2001 roku, III CZP 57/01).

Komu przysługuje odszkodowanie za utratę wartości handlowej pojazdu?

Teoretycznie odszkodowanie za utratę wartości handlowej pojazdu możesz uzyskać zawsze, pod warunkiem, że do wypadku doszło z winy drugiego kierowcy (a więc otrzymujesz odszkodowanie z OC sprawcy wypadku).

W praktyce jednak znaczenie będzie mieć pewien dokument, jakim jest Instrukcja Określania Rynkowego Ubytku Wartości Pojazdów nr 1/2009 z dnia 12 lutego 2009. Zgodnie z nią uszkodzony pojazd nie może być starszy niż:

• 6 lat – gdy jest to auto osobowe lub terenowe,
• 4 lata – w odniesieniu do samochodów ciężarowych do 3,5 tony,
• 3 lata – w przypadku samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony oraz motocykli.

Wprawdzie istnieją pewne wyjątki od tej zasady, ale dotyczą one jedynie pojazdów, które odznaczają się niewielkim przebiegiem i świetnym stanem technicznym. Ogólnie rzecz biorąc można więc uznać, że jeśli Twoje auto osobowe ma więcej niż 6 lat, żadna kwota za utratę wartości handlowej pojazdu Ci się nie należy.

To wciąż nie wszystko. Instrukcja zawiera także dodatkowe warunki, jakie musisz spełnić.

Szkoda na pojeździe musi obejmować elementy metalowe, takie jak drzwi, maska, błotniki itd. Co więcej, odszkodowanie za utratę wartości handlowej pojazdu zwykle będzie dotyczyć tylko pierwszej szkody. Z pewnym wyjątkiem – odszkodowanie uzyskasz też po drugiej szkodzie, o ile udowodnisz, że poprzednia nie dotyczyła metalowych, lakierowanych elementów nadwozia.

Poza tym naprawa musi zostać dokonana zgodnie z technologią zalecaną przez producenta pojazdu. I wreszcie ostatni warunek – nie mogła zostać orzeczona szkoda całkowita.

Odszkodowanie za utratę wartości a brak sprzedaży pojazdu

Jak już zostało wspomniane, utrata wartości handlowej pojazdu będzie mieć znaczenie, jeśli zdecydujesz się sprzedać auto. A co w sytuacji, jeśli zamierzasz wciąż pozostać właścicielem swojego samochodu?

Dobra wiadomość jest taka, że nie ma to żadnego znaczenia w kontekście odszkodowania. Kwota wypłacona przez ubezpieczyciela zawsze ma za zadanie naprawić poniesioną przez Ciebie szkodę majątkową. A jak już wiesz, utrata wartości handlowej pojazdu zdecydowanie się do tych szkód kwalifikuje.

Kiedy Twój samochód zostaje uszkodzony i otrzymujesz odszkodowanie pozwalające przywrócić go do poprzedniego stanu, wcale nie musisz tego robić. Równie dobrze możesz przeznaczyć tę sumę na inne cele. Znaczenie ma tylko to, że Twój majątek odpowiada temu sprzed wypadku. Podobnie sprawa wygląda w przypadku odszkodowania za utratę wartości handlowej pojazdu – nikt nie może od Ciebie wymagać, że dokonasz sprzedaży.

Jak obliczyć utratę wartości handlowej pojazdu?

Przy dokonywaniu wyceny wartości handlowej ubezpieczyciel zwykle będzie korzystał ze wspomnianej już Instrukcji. Jest to o tyle ważne, że zgodnie z tym dokumentem nie wszystkie uszkodzenia weźmie pod uwagę przy wycenie.

Utrata wartości handlowej pojazdu uzależniona jest od wielu czynników. W dużym skrócie można powiedzieć, że im mniejszy przebieg i nowszy jest samochód, tym większą sumę prawdopodobnie uzyskasz. Na pewno szczególne znaczenie będzie mieć:

• wartość rynkowa pojazdu przed wypadkiem,
• uszkodzenia, które powstały,
• czas użytkowania pojazdu i jego stan techniczny,
• całkowity koszt naprawy.

Jak uzyskać odszkodowanie z tytułu utraty wartości handlowej pojazdu?

Jeśli Twoje auto spełnia wszystkie wymogi przewidziane w Instrukcji, to możesz ubiegać się o odszkodowanie. Ubezpieczyciel nie wypłaci Ci go jednak dobrowolnie i tak naprawdę wszystko zależy tu od Ciebie.

Musisz więc przygotować odpowiedni wniosek, w którym wykażesz, że samochód po wypadku jest mniej warty niż wcześniej. Możesz dołączyć też  do niego dokumenty, które zwiększą Twoją szansę na uzyskanie odszkodowania, takie jak:

• opinia niezależnego rzeczoznawcy,
• informacje od specjalistów np. z warsztatu samochodowego,
• rachunki za naprawę,
• decyzja ubezpieczyciela.

Nie musisz jednak już na tym etapie decydować się na skorzystanie z usług niezależnego rzeczoznawcy. W końcu ubezpieczyciel sam i tak sprawdzi, czy Twój pojazd rzeczywiście stracił na wartości. Być może więc taki wydatek nie będzie konieczny.

Jeśli jednak towarzystwo ubezpieczeniowe uzna, że Twój wniosek jest bezzasadny, taka opinia rzeczywiście może już być niezbędna. Warto dołączyć ją do odwołania od decyzji. Jeśli natomiast i to nie przyniesie zamierzonych efektów, pozostaje Ci jeszcze skorzystanie z pomocy Rzecznika Finansowego albo wniesienie sprawy do sądu.

Pamiętaj też, że masz ograniczony czas na działanie. Roszczenie z tytułu utraty wartości handlowej przedawnia się z upływem 3 lat od dnia zdarzenia.