Odszkodowanie za śmierć brata – wszystko, co musisz wiedzieć

Czy odszkodowanie należy Ci się również za śmierć brata? A może o pieniądze od ubezpieczyciela mają prawo wystąpić tylko takie osoby jak jego żona, dzieci i rodzice? Jeśli zadajesz sobie te pytania, to dobra wiadomość jest taka, że jako rodzeństwo również możesz otrzymać pieniężną rekompensatę. Często będzie Ci się należeć zresztą znacznie więcej niż tylko odszkodowanie.

Co przysługuje Ci za śmierć brata?

Jeśli czytasz ten tekst, to prawdopodobnie zamierza wystąpić o odszkodowanie za śmierć brata. Istnieje jednak duża szansa, że tak jak inne osoby niezaznajomione z przepisami przez pojęcie „odszkodowanie” rozumiesz wszystkie pieniądze, które możesz otrzymać od ubezpieczyciela.

Tymczasem od strony prawnej wygląda to zupełnie inaczej. Odszkodowaniem jest tylko jedno, konkretne świadczenie, podczas gdy jednocześnie mogą Ci przysługiwać nawet 3 kolejne. Jeśli jednak we wniosku wskażesz jedynie, że ubiegasz się o odszkodowanie, to na pewno nie otrzymasz pozostałych świadczeń. A to z kolei może oznaczać, że ubezpieczyciel wypłaci Ci nawet kilkaset tysięcy złotych mniej.

Warto więc wiedzieć, że jako osoba najbliższa dla zmarłego możesz wystąpić o:

• stosowne odszkodowanie – rekompensujące Ci pogorszenie się Twojej sytuacji życiowej,
• zadośćuczynienie – za doznane krzywdy (niematerialne następstwa śmierci),
• rentę – gdy zmarły brat do tej pory Cię utrzymywał albo płacił Ci alimenty,
• zwrot kosztów pogrzebu i zwrot kosztów leczenia – jeśli pokryjesz je wcześniej z własnej kieszeni.

Zanim więc zaczniesz się zastanawiać, jak ubiegać się o odszkodowanie, sprawdź, czy przypadkiem nie masz prawa także do innych świadczeń.

Ile pieniędzy możesz otrzymać?

Nie ma żadnej tabeli ani żadnych ścisłych wytycznych, które pozwolą Ci jasno określić, ile pieniędzy przysługuje Ci za śmierć brata. Dzieje się tak z prostego powodu – możesz znajdować się w zupełnie odmiennej sytuacji życiowej niż inne osoby, których brat zmarł. Tak samo jak i możesz tę śmierć odczuć w innym stopniu niż ludzie znajdujący się w tym samym położeniu. Wreszcie, nie zawsze będą Ci przysługiwać wszystkie świadczenia, a to również wpływa na kwotę wypłaconą przez ubezpieczyciela.

Stosowne odszkodowanie otrzymasz tylko pod warunkiem, że śmierć brata znacznie, a przede wszystkim negatywnie wpłynęła na Twoją sytuację życiową. Jeśli więc na przykład mieszkaliście razem i dzieliliście między sobą rachunki albo wspólnie prowadziliście firmę, to zdecydowanie brata można uznać za osobę najbliższą. Tak samo jak można stwierdzić, że Twoja sytuacja życiowa miała prawo istotnie się pogorszyć. Jak bardzo – to znów zależy od konkretnego przypadku.

Inaczej sprawa wygląda już natomiast, gdy nie mieszkaliście razem, nie prowadziliście wspólnych interesów i nie byliście dla siebie codziennym wsparciem. W takiej sytuacji istnieje duża szansa, że odszkodowanie za śmierć brata w ogóle Ci nie przysługuje.

Zadośćuczynienie również otrzymasz tylko pod warunkiem, że brat był dla Ciebie osobą najbliższą. Oznacza to, że musiała Cię z nim łączyć silna więź emocjonalna. Samo pokrewieństwo o niczym nie przesądza. „Bliskość” rozumie się tu jako faktyczną relację. W przypadku zadośćuczynienia nie obowiązuje natomiast kryterium znacznego pogorszenia się Twojej sytuacji. Wystarczy, że śmierć brata wyrządziła Ci krzywdy – np. wywołała tęsknotę, żal i doprowadziła do zerwania łączącej was więzi.

Jak dochodzić zapłaty odszkodowania?

To nie koniec trudności, bo w prawie odszkodowawczym obowiązuje prosta i ważna zasada – jeśli to Ty domagasz się pieniędzy, to Ty musisz udowodnić, że Ci się należą oraz wykazać, jaka jest to kwota. Może się to okazać dużym wyzwaniem szczególnie w kontekście oszacowania krzywd, a więc kwoty zadośćuczynienia. Tym bardziej, że istnieje naprawdę wiele czynników, od których zależy jego wysokość.

Jakie dowody musisz przedstawić, by otrzymać odszkodowanie i zadośćuczynienie za śmierć brata?

Niezależnie od konkretnej sytuacji pewne dowody pozostaną niezmienne. Musisz bowiem wykazać:

• fakt pogorszenia się Twojej sytuacji życiowej – np. utratę opieki w wychowaniu rodzeństwa, utratę wsparcia finansowego itd.,
• stopień poniesionych przez Ciebie krzywd – tu przyda się np. opinia psychologa albo psychiatry,
• odpowiedzialność za śmierć brata – np. że to inny kierowca spowodował wypadek, więc jego ubezpieczyciel powinien wypłacić odszkodowanie,
• bliską relację łączącą Cię z bratem – na tej podstawie możesz ubiegać się o stosowne odszkodowanie i zadośćuczynienie.

Ważnym dokumentem będzie też akt zgonu brata. Do tego dochodzą oczywiście dodatkowe wymogi ściśle związane już z konkretnym rodzajem sprawy. Więcej na ten temat dowiesz się jednak już za akapitów dotyczących poszczególnych wypadków.

Odszkodowanie za śmierć brata w wypadku komunikacyjnym

Jeśli Twój brat zmarł w wypadku komunikacyjnym, to pierwszym krokiem zawsze będzie ustalenie, czy ubezpieczyciel w ogóle ma obowiązek naprawienia szkód. Może się bowiem okazać, że:

• brat był wyłącznym sprawcą wypadku – wtedy żadne roszczenia Ci nie przysługują,
• dana osoba odpowiada za wypadek tylko pod warunkiem, że można jej przypisać winę, a w tym przypadku jest to niemożliwe,
• sprawca odpowiada na zasadzie ryzyka (czyli nawet, gdy nie ponosi winy za wypadek), ale zachodzi jedna z sytuacji, gdy jego odpowiedzialność jest wyłączona.

Zawsze więc sprawdź, jak wygląda odpowiedzialność – na zasadzie winy lub ryzyka i czy w tej sytuacji dana osoba w ogóle ma obowiązek naprawienia szkód.

Jeśli to już ustalisz, kolejnym krokiem będzie określenie roszczeń, czyli odpowiedź na pytanie, co konkretnie należy Ci się po śmierci brata. Wtedy możesz zacząć gromadzić dowody, które pomogą Ci udowodnić odpowiedzialność ubezpieczyciela, fakt, że pieniądze Ci się należą i wysokość kwoty, która powinna do Ciebie trafić. Duże znaczenie będzie tu mieć przede wszystkim notatka policyjna z miejsca zdarzenia i dokumentacja medyczna.

Mając te wszystkie dokumenty, możesz już przygotować wniosek do ubezpieczyciela. Zakłady ubezpieczeń oferują kilka opcji zgłoszenia szkód – np. przy pomocy formularza na stronie albo drogą mailową. Potrzebny Ci będzie także numer polisy sprawcy.

Po wysłaniu wniosku pozostaje Ci czekać – ubezpieczyciel co do zasady ma 30 dni na wypłatę pieniędzy. Jeśli nie zgodzi się z Twoimi żądaniami, masz z kolei prawo podjąć kolejne kroki: złożyć odwołanie od decyzji towarzystwa ubezpieczeniowego, a w dalszej kolejności spróbować zawrzeć ugodę lub wnieść pozew.

Odszkodowanie za śmierć brata w wypadku przy pracy

Jeśli do śmiertelnego wypadku doszło przy pracy, to w pierwszej kolejności osoby upoważnione zgłaszają się do ZUS-u po jednorazowe odszkodowanie. Co jednak ważne, jako rodzeństwo taką osobą upoważnioną będziesz tylko pod warunkiem, że nie masz ukończonych 18 lat, a brat utrzymywał Cię i wychowywał.

Nie oznacza to jednak, że jako osoba pełnoletnia niczego nie otrzymasz. Zgodnie z przepisami drugim krokiem będzie ewentualne zgłoszenie się do pracodawcy (lub jego ubezpieczyciela, jeśli zakład pracy posiada OC) i zgłoszenie innych roszczeń – np. wystąpienie o zadośćuczynienie lub stosowne odszkodowanie. Wcześniej musisz jednak ustalić:

• na jakiej zasadzie odpowiada pracodawca (znów możliwe są dwie opcje: wina lub ryzyko, w zależności od charakterystyki zakładu pracy),
• czy w tym przypadku ponosi odpowiedzialność za wypadek: jeśli odpowiada na zasadzie winy, to czy do śmierci doszło ze względu na zawinione działanie pracodawcy. A jeśli odpowiedzialność przebiega na zasadzie ryzyka – czy nie zachodzi jeden z przypadków, kiedy z tej odpowiedzialności można się zwolnić?

Dopiero gdy znasz odpowiedzi na te dwa pytania, możesz wystąpić do samego pracodawcy po odszkodowanie, zadośćuczynienie i inne świadczenia. W tym przypadku ważnym dokumentem – oprócz tych wymienionych na początku artykułu – będzie przede wszystkim protokół powypadkowy.

Odszkodowanie za śmierć brata w wypadku rolniczym

Śmierć brata w wypadku rolniczym może nastąpić w dwóch różnych sytuacjach:

1. Brat pracował w gospodarstwie rolnym
2. Brat był osobą trzecią poszkodowaną w takim wypadku.

Jeśli ma miejsce pierwszy przypadek, sprawa wygląda analogicznie co przy innych wypadkach przy pracy. Główna różnica polega na tym, że w pierwszej kolejności po świadczenia zgłasza się nie do ZUS-u, a do KRUS-u.

Z kolei jeśli brat nie pracował w gospodarstwie, to odszkodowanie za wypadek w rolnictwie i inne świadczenia otrzymasz od razu bezpośrednio z OC rolnika.

Odszkodowanie za śmierć brata – błąd lekarski

Na koniec najbardziej skomplikowany przypadek, czyli błąd lekarski.

Może Ci się wydawać, że jeśli Twój brat zmarł w szpitalu, to na pewno należy Ci się odszkodowanie za błąd medyczny. A już tym bardziej, że rekompensata przysługuje Ci, jeśli lekarz nie działał starannie – na przykład nie przeprowadził wymaganych w danym przypadku badań.

W praktyce jednak jest inaczej. Zgodnie z przepisami, żeby istniał błąd medyczny łącznie muszą wystąpić 3 elementy: wina lekarza, szkoda i związek przyczynowy. Mówiąc prościej: jeśli Twój brat zmarł, ale lekarz działał z tzw. należytą starannością, nie popełnił błędu medycznego. Co więcej, nawet jeśli lekarz nie zachował się tak jak powinien w danej sytuacji, ale nie wpłynęło to bezpośrednio na śmierć brata, też nie należy Ci odszkodowania ani zadośćuczynienie.

Najważniejszą i najtrudniejszą kwestią w tego rodzaju sprawach będzie więc udowodnienie istnienia wszystkich tych 3 czynników. Tutaj znaczenie mają przede wszystkim takie dowody jak dokumentacja medyczna i opinia innego lekarza czy opinia biegłego.

Musisz też ustalić, od kogo domagać się odszkodowania. Wbrew pozorom nie zawsze będzie to sam lekarz. Wiele zależy od formy zatrudnienia i konkretnego przypadku. Możliwe są w sumie aż 3 scenariusze: swoje roszczenia zgłaszasz do lekarza, szpitala lub do lekarza i szpitala łącznie.

Działanie na własną rękę czy profesjonalna pomoc?

Jak widzisz, każdy z wyżej opisanych przypadków rządzi się swoimi prawami. A to oznacza, że nie ma jednego wspólnego schematu ubiegania się o odszkodowanie za śmierć brata. Co więcej, sprawy te są na tyle złożone, że tak naprawdę nie sposób nawet krok po kroku opisać całego, pełnego procesu pisania wniosku do ubezpieczyciela i wszystkich kwestii, jakie musisz w nim uwzględnić.

Niestety nawet najbardziej szczegółowy poradnik nie zastąpi lat studiów i praktyki w zawodzie, jaką może zaoferować Ci prawnik. Nie zastąpi też znajomości procesów i typowych schematów działania ubezpieczycieli, które często prowadzą do zaniżania odszkodowań.

Nie znaczy to, że w ogóle nie masz szansy uzyskać odszkodowania na własną rękę. Jak najbardziej możesz samodzielnie przygotować wniosek, tak samo jak i odwołanie od decyzji ubezpieczyciela, jeśli się z nią nie zgadzasz. Nie masz jednak pewności, że uwzględnisz wszystkie dowody, dobrze zinterpretujesz przepisy i że rzeczywiście otrzymasz maksymalną kwotę.

Właśnie dlatego pomoc kancelarii prawnej może okazać się dużym wsparciem. Tym bardziej, że w tych trudnych chwilach po stracie bliskiej osoby prawdopodobnie ostatnim, na co masz ochotę, jest wczytywanie się w przepisy, dopilnowanie każdej formalności i kontaktowanie się z ubezpieczycielem. Prawnicy wyspecjalizowani w konkretnym rodzaju spraw mogą jednak we wszystkim Cię wyręczyć, a przede wszystkim zadbać, by kwota uzyskana od ubezpieczyciela była jak najwyższa.