Co należy Ci się w razie utraty syna lub córki? Odszkodowanie za śmierć dziecka to zdecydowanie nie wszystko!

Strata syna lub córki to jedno z najtrudniejszych doświadczeń w życiu. Tym bardziej, gdy tragedii można było uniknąć, bo odpowiedzialność za całe zdarzenia ponosi konkretna osoba – na przykład lekarz czy kierowca samochodu. Wprawdzie żadne pieniądze nie cofną czasu, ale mogą okazać się dużym wsparciem i zapewnić Ci przynajmniej częściowe poczucie sprawiedliwości. Należy Ci się przy tym znacznie więcej, niż tylko odszkodowanie za śmierć dziecka. 

Kiedy otrzymasz odszkodowanie za śmierć dziecka?

Odszkodowanie za śmierć dziecka będzie Ci przysługiwać w 2 przypadkach:

1. Gdy Twoje dziecko ma wykupione nieobowiązkowe ubezpieczenie np. NNW;
2. Gdy ktoś ponosi odpowiedzialność za jego śmierć. Wtedy szkodę naprawia się z OC tej osoby – np. lekarza, rolnika czy sprawcy wypadku.

W tym tekście skupimy się tylko na drugim przypadku. Temat i tak jest naprawdę złożony – każdy rodzaj wypadku wiąże się bowiem z nieco innym sposobem postępowania. Aby więc cały artykuł był maksymalnie uporządkowany, w pierwszej kolejności warto omówić pewne ogólne zasady, wspólne dla każdego przypadku, a potem dopiero skupić się na dochodzeniu odszkodowania w poszczególnych sytuacjach.

Co przysługuje Ci po śmierci dziecka?

Zacznijmy od kwestii samych roszczeń, czyli tego, czego możesz się domagać, gdy Twoje dziecko zmarło.

Odszkodowanie za śmierć dziecka

Wbrew pozorom nie jest to najważniejsze roszczenie. Co więcej, takie świadczenie w wielu przypadkach w ogóle Ci się nie należy. Przepisy wyraźnie bowiem wskazują, że tzw. stosowne odszkodowanie może otrzymać tylko osoba najbliższa, której sytuacja życiowa znacznie pogorszyła się ze względu na śmierć poszkodowanego.

Do znacznego pogorszenia sytuacji życiowej może więc dojść na przykład, gdy Twoje dziecko jest już pełnoletnie, zapewnia Ci finansowe wsparcie, pomaga Ci w chorobie albo wspólnie z Tobą prowadzi rodzinny biznes. Wtedy jego śmierć zdecydowanie  wpłynęła na Twoją obecną sytuację. Jeśli jednak dziecko zmarło w wieku  7 czy 10 lat, z oczywistych względów sprawa wygląda już zupełnie inaczej.

Zadośćuczynienie za śmierć dziecka

Najważniejszym (i zwykle najwyższym pod kątem finansowym) świadczeniem będzie zadośćuczynienie. To kwota, która rekompensuje Ci wszystkie krzywdy, takie jak ból po stracie dziecka, utrata więzi, trauma, depresja itd.

Znaczenie mają więc wszystkie niefinansowe następstwa tej tragedii. Określenie wysokości zadośćuczynienia jest z tego powodu bardzo trudne. Nie dość, że właściwie nie sposób „wycenić” czyjegoś cierpienia, to każdy tę samą sytuację może przeżyć w inny sposób. Do tego dochodzi jeszcze fakt, że zadośćuczynienie wypłaca się raz na całe życie. Trzeba więc tak je oszacować, by rekompensowało i następstwa tej tragedii występujące w przeszłości, jak i te obecne teraz oraz te, które pojawią się dopiero później.

Prawo do zadośćuczynienia będziesz mieć jako najbliższa osoba, która doznała krzywd. Ten drugi warunek z pewnością jest spełniony – śmierć dziecka to zawsze ogromna tragedia. Trudno też mieć wątpliwości, czy jako rodzic jesteś osobą najbliższą. Warto jednak dodać, że decydujące nie są więzy krwi. Oznacza to, że te same prawa możesz mieć jako niebiologiczny rodzic albo inna osoba faktycznie sprawująca opiekę nad dzieckiem.

Renta po śmierci dziecka

Kolejne roszczenie również odnosi się do przypadków, w których Twoje dziecko było już dorosłe w chwili śmierci. Prawo do renty będzie Ci przysługiwać jeśli Twój syn czy córka wspierała Cię finansowo (czy mówiąc bardziej fachowo – sprawowała względem Ciebie obowiązek alimentacyjny).

W momencie śmierci nie jest już w stanie więcej tego robić i dlatego w zamian możesz domagać się renty od ubezpieczyciela. W przeciwieństwie do odszkodowania i zadośćuczynienia rentę wypłaca się cyklicznie. W niektórych przypadkach możesz jednak zdecydować się na kapitalizację renty, a więc zamienić ją na jednorazowe świadczenie.

Zwrot kosztów pochówku i stypy oraz leczenia

Jeśli Twoje dziecko nie zmarło w momencie, gdy doszło do tragedii, a walka o jego życie trwała dalej w szpitalu, masz prawo domagać się również zwrotu poniesionych przez Ciebie z tego tytułu kosztów leczenia.

Co więcej, z ubezpieczenia OC powinny zostać pokryte także koszty pochówku – nie tylko samego zakupu nagrobka, wieńca żałobnego itd., ale nawet zorganizowania stypy.

Jak widzisz, odszkodowanie za śmierć dziecka to zdecydowanie nie jedyne, co Ci się należy. Warto o tym wiedzieć przede wszystkim dlatego, że niewiedza działa na Twoją niekorzyść. Skoro to Ty ubiegasz się o pieniądze, to właśnie Ty musisz ustalić, czego się domagasz i wykazać, że te rzeczy rzeczywiście Ci się należą i to w konkretnej wysokości.

Niektórzy poszkodowani nawet nie zdają sobie sprawy, że mogą otrzymać coś więcej niż np. samo odszkodowanie. Jeśli więc jednocześnie przysługuje im także renta i zadośćuczynienie, a nie zgłoszą tego w piśmie do ubezpieczyciela, to takich pieniędzy w ogóle nie otrzymają. A to z kolei może oznaczać, że trafi do nich kilkadziesiąt, a nawet kilkaset tysięcy złotych mniej, niż w rzeczywistości powinni dostać.

Skoro wiesz już, czego możesz się domagać i jak ważne jest, by zgłosić wszystkie roszczenia, możemy przejść do następnej kwestii – jak otrzymać odszkodowanie za śmierć dziecka w konkretnych przypadkach: wypadku komunikacyjnym, wypadku w rolnictwie, wskutek błędu medycznego lub ze względu na błąd przy porodzie.

Odszkodowanie za śmierć dziecka w wypadku komunikacyjnym

Gdy miał miejsce śmiertelny wypadek komunikacyjny, to w pierwszej kolejności musisz ustalić 2 kwestie:

1. Czy Twoje dziecko nie było w pełni odpowiedzialne za całą sytuację.
2. Kto odpowiada za wypadek i na jakiej zasadzie.

Pierwsza kwestia jest ważna z tego względu, że jeśli do wypadku doszło z wyłącznej winy Twojego dziecka, to ubezpieczyciel nie musi wypłacać Ci jakichkolwiek pieniędzy. Z kolei przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody (czyli sytuacja, gdy Twoje dziecko swoim zachowaniem częściowo doprowadziło do wypadku lub do zwiększenia się szkód) daje ubezpieczycielowi prawo, by wypłacić Ci mniejszą kwotę.

Więcej problemów wiąże się z drugim podpunktem. Wszystko dlatego, że istnieją aż 2 rodzaje odpowiedzialności kierowcy: na zasadzie ryzyka lub winy. Kwestia ta jest tak złożona, że w naszej Bazie Wiedzy znajdziesz na ten temat cały osobny artykuł. W tym miejscu trzeba jednak wspomnieć przede wszystkim, że od rodzaju odpowiedzialności zależy, czy w ogóle otrzymasz pieniądze od ubezpieczyciela oraz jakie dowody musisz przedstawić, by tak się stało.

Na pewno jednak do wniosku o wypłatę odszkodowania za śmierć dziecka warto dołączyć notatkę policyjną i całą dokumentację medyczną. Jeśli chcesz otrzymać zadośćuczynienie, odszkodowanie i rentę, musisz wykazać rozmiar swoich krzywd (tu przydadzą się m.in. zaświadczenia np. od psychiatry), stopień pogorszenia się swojej sytuacji życiowej i wysokość dotychczasowego wsparcia alimentacyjnego ze strony dziecka. Jeśli natomiast domagasz się zwrotu kosztów pogrzebu i leczenia, ważne będą wszystkie rachunki i faktury potwierdzające wysokość Twoich wydatków.

Przygotowane dokumenty musisz następnie dołączyć do wniosku o wypłatę odszkodowania i innych świadczeń. Każdy z ubezpieczycieli oferuje inne możliwości zgłaszania szkody, więc musisz sprawdzić na jego stronie internetowej, w jaki sposób wysłać wniosek. Niektórzy udostępniają np. specjalne formularze, inni z kolei przyjmują wnioski wysłane poprzez wiadomość e-mail.

Odszkodowanie za śmierć dziecka w wypadku rolniczym

Wypadki na wsi z udziałem dzieci niestety nie należą do rzadkości. W tym przypadku o odszkodowanie możesz wystąpić do ubezpieczyciela rolnika odpowiedzialnego za śmierć dziecka.

W większości przypadków rolnik będzie odpowiadał na zasadzie winy. Oznacza to, że żeby otrzymać jakiekolwiek pieniądze, musisz wykazać, że dopuścił się zaniedbań (np. nie zabezpieczył odpowiednio niebezpiecznych urządzeń) i że to właśnie to zaniedbanie doprowadziło do śmierci Twojego dziecka.

Nieco inaczej sprawa będzie wyglądać, gdy gospodarstwo można uznać za wysoko zmechanizowane (czyli kwalifikujące się jako tzw. przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody) albo gdy do wypadku doszło z udziałem ciągnika. Wtedy też możesz domagać się pieniędzy nawet, gdy rolnik nie ponosi winy za wypadek. Od tej zasady istnieją zaledwie 3 konkretne wyjątki przewidziane w przepisach.

Jak widzisz i w tym przypadku musisz więc najpierw ustalić rodzaj odpowiedzialności i to, czy w ogóle należą Ci się pieniądze od ubezpieczyciela. W dalszej kolejności procedura będzie już natomiast podobna jak przy występowaniu o odszkodowanie za wypadek komunikacyjny. Dokonujesz więc zgłoszenia na jeden ze sposobów, które akceptuje ubezpieczyciel i dołączasz do niego dowody, które potwierdzą odpowiedzialność rolnika, Twoje roszczenia i ich wysokość.

Śmierć dziecka w wyniku błędu lekarskiego

Jeśli powierzasz zdrowie i życie swojego dziecka w ręce lekarza, a ten w wyniku zaniedbań doprowadza do śmierci, to jest to szczególnie dramatyczne doświadczenie. Tym bardziej masz więc prawo pociągnąć lekarza lub szpital do odpowiedzialności. W ten sposób nie tylko otrzymasz odpowiednią rekompensatę, ale też zwiększysz szansę, że do podobne sytuacje nie powtórzą się w przyszłości i nie będą kosztować życia kolejnych dzieci.

Co jednak ważne, odszkodowanie za błąd lekarski możesz otrzymać tylko pod warunkiem, że lekarz dopuścił się zaniedbań (nie działał zgodnie z aktualną wiedzą medyczną i sztuką lekarską) i że to właśnie doprowadziło do śmierci Twojego dziecka.

Wbrew pozorom sprawa nie jest prosta. Zdarza się, że życia Twojego dziecka nie sposób było uratować. Równie dobrze może się też okazać, że lekarz wprawdzie nie postawił trafnej diagnozy i nie wdrożył wymaganego leczenia, ale zachował się tak, jak zrobiłby to inny lekarz na jego miejscu. Krótko mówiąc – działał zgodnie ze sztuką lekarską.

Z drugiej strony możliwe jest także, że choć dopuścił się ewidentnych zaniedbań, to nie była to bezpośrednia przyczyna śmierci – dziecka i tak nie dałoby się uratować.

Tymczasem tylko, gdy udowodnisz wystąpienie takich zaniedbań i fakt, że to właśnie one doprowadziły do tragedii, otrzymasz odszkodowanie za śmierć dziecka oraz inne roszczenia. Z tego powodu sprawy z zakresu błędów medycznych są naprawdę skomplikowane.

Śmierć dziecka w wyniku błędu okołoporodowego

Pewnym szczególnym rodzajem błędu medycznego, który może doprowadzić do śmierci Twojego dziecka, są błędy okołoporodowe.

Mowa tu na przykład o sytuacji, w której lekarz nie zlecił Ci przeprowadzenia w trakcie ciąży dodatkowych badań, koniecznych w danym przypadku albo nie wykrył poważnej wady, mimo że była ona ewidentna. Wśród częstych przykładów wymienia się także odmowę przeprowadzenia cesarskiego cięcia w sytuacji, gdy jest ono niezbędne.

Te i wiele innych zaniedbań może doprowadzić do śmierci Twojego dziecka, mimo że można jej było zapobiec. I w tym wypadku musisz więc udowodnić zaniedbania ze strony lekarza lub placówki i wykazać, że to właśnie z ich powodu doszło do śmierci.

W przypadku błędu przy porodzie wyżej wymienione roszczenia to jednak nie wszystko. Jeśli błędy doprowadziły także do komplikacji u samej matki (np. wiązały się z długim leczeniem i rehabilitacją), może z tego tytułu również dochodzić odszkodowania i zadośćuczynienia. Co ważne, świadczenia te się nie wykluczają. Oznacza to, że jako poszkodowana matka masz prawo otrzymać odszkodowanie i zadośćuczynienie za śmierć dziecka, a jednocześnie także wszystkie świadczenia związane ze szkodami, które sama poniesiesz.

Działanie na własną rękę czy pomoc prawnika?

Sprawy o odszkodowanie za śmierć dziecka są naprawdę skomplikowane. I to co najmniej z kilku powodów. Po pierwsze, każdy rodzaj wypadku wiąże się z nieco inną procedurą. W grę wchodzą też zupełnie inne przepisy, a w przypadku błędów medycznych – także konieczność znajomości medycznych zagadnień.

Jednocześnie to Ty jako osoba ubiegająca się o pieniądze musisz dopilnować, by wskazać wszystkie roszczenia i udowodnić, że rzeczywiście Ci się należą. Bez znajomości przepisów i procedur może być to trudne zadanie.

Do tego dochodzi jeszcze stres i mnóstwo czasu, który musisz zainwestować, jeśli działasz na własną rękę. Jako że sprawa wiąże się bezpośrednio z wielką tragedią, to z pewnością nie ułatwia Ci też przechodzenia żałoby.

Co więcej, zdarza się, że ubezpieczyciele zaniżają odszkodowanie, nie uznają niektórych roszczeń, a tym samym musisz podjąć dalsze kroki – np. złożyć odwołanie od decyzji towarzystwa ubezpieczeniowego albo przygotować pozew i walczyć o swoje prawa w sądzie.

To wszystko oznacza dużo czasu, nerwów i dużo miejsc, w których możesz popełnić błąd. Wprawdzie jesteś w stanie uzyskać pieniędze na własną rękę. Nie ma jednak co ukrywać, że nie jest to łatwy proces.

Właśnie dlatego wiele osób decyduje się skorzystać z pomocy kancelarii. W takim przypadku prawnik wyręcza ich praktycznie we wszystkim – to on gromadzi dowody, pilnuje terminów, kontaktuje się z ubezpieczycielem i przygotowuje niezbędne pisma. Jako osoba znająca przepisy i mająca duże doświadczenie w tego typu sprawach, jest też bardziej skuteczny, a Ty możesz mieć większą pewność, że Twoja sprawa rzeczywiście zakończy się po Twojej myśli. Co jednak najważniejsze – w ten sposób oszczędzasz sobie mnóstwa stresu i nerwów.